17) Sūrat Al-'Isrā'

17) سُورَة الإسرَاء

017001.Kendisine âyetlerimizden bir kısmını gösterelim diye kulunu(Muhammed’i) bir gece Mescid-i Haram’dan çevresini bereketlendirdiğimizMescid-i Aksa’ya götüren Allah’ın şanı yücedir. Hiç şüphesiz o, hakkıylaişitendir, hakkıyla görendir.1

017002.Mûsâ’ya Kitab’ı (Tevrat’ı) verdik ve onu, “Benden başkasını vekiledinmeyin” diyerek, İsrailoğullarına bir rehber yaptık.

017003.Ey kendilerini Nûh ile birlikte (gemide) taşıdığımız kimselerinçocukları! Gerçek şu ki, o çok şükreden bir kuldu.

017004.Biz, Kitap’ta (Tevrat’ta) İsrailoğullarına, “Yeryüzünde muhakkak ikidefa bozgunculuk yapacaksınız ve büyük bir kibre kapılarakböbürleneceksiniz” diye hükmettik.

017005.Nihayet bu iki bozgunculuktan ilkinin zamanı gelince (sizi cezalandırmakiçin) üzerinize, pek güçlü olan birtakım kullarımızı gönderdik. Onlarevlerinizin arasına kadar sokuldular. Bu, herhâlde yerine gelmesi gerekenbir va’d idi.

017006.Sonra onlara karşı size tekrar egemenlik verdik. Mallar ve çocuklarlasizi güçlendirdik; sayınızı daha da çoğalttık.

017007.İyilik ederseniz kendinize iyilik etmiş olursunuz, kötülük yaparsanızyine kendinize yapmış olursunuz. İkinci bozgunculuğun zamanı gelince,yüzünüzü kara etsinler, daha önce girdikleri gibi yine mescide (Beyt-iMakdis’e) girsinler ve ellerine geçirdikleri her şeyi yerle bir etsinlerdiye (üzerinize yine düşmanlarınızı gönderdik.)

017008.Umulur ki Rabbiniz size merhamet eder. Eğer yine eski duruma dönerseniz, biz de(cezaya) döneriz. Biz cehennemi kafirlere bir zindan yapmışızdır.

017009,10.Gerçekten bu Kur’an en doğru olan yola götürür ve iyi işler yapanmü’minler için büyük bir mükafat olduğunu ve ahirete inanmayanlar içinelem dolu bir azap hazırladığımızı müjdeler.

017010.

017011.İnsan hayra dua eder gibi şerre dua eder. İnsan çok acelecidir.

017012.Biz geceyi ve gündüzü (kudretimizi gösteren) iki alâmet yaptık.Rabbinizden lütuf isteyesiniz, yılların sayısını ve hesabını bilesinizdiye gece alametini giderip gündüz alametini aydınlatıcı kıldık. İşte bizher şeyi açıkça anlattık.

017013.Her insanın amelini boynuna yükledik.Kıyamet günü kendisine, açılmışolarak karşılaşacağı bir kitap çıkaracağız.

017014.“Oku kitabını! Bugün hesap sorucu olarak sana nefsin yeter”denilecektir.

017015.Kim doğru yolu bulmuşsa, ancak kendisi için bulmuştur; kim desapıtmışsa kendi aleyhine sapıtmıştır. Hiçbir günahkâr, başka birgünahkârın günah yükünü yüklenmez. Biz, bir peygamber göndermedikçe azapedici değiliz.3

017016.Biz bir memleketi helâk etmek istediğimizde, onun refah içinde yaşayanşımarık elebaşlarına (itaati) emrederiz deonlar orada kötülük işlerler.Böylece o memleket hakkındaki hükmümüz gerçekleşir de oranın altını üstünegetiririz.

017017.Nûh’tan sonra da nice nesilleri helak ettik. Kullarının günahlarınıhakkıyla bilici ve görücü olarak Rabbin yeter.

017018.Kim bu geçici dünyayı isterse orada ona, (evet) dilediğimiz kimseye dilediğimizkadar hemen veririz. Sonra da cehennemi ona mekan yaparız. O, buraya kınanmış veAllah’ın rahmetinden kovulmuş olarak girer.

017019.Kim de mü'min olarak ahireti ister ve ona ulaşmak için gereği gibiçalışırsa, işte bunların çalışmalarının karşılığı verilir.

017020.Rabbinin lütfundan her birine; onlara da, bunlara da veririz. Rabbininlütfu (hiç kimseye) yasaklanmış değildir.

017021.Bak nasıl, onların kimini kimine üstün kıldık. Elbette ahirettekidereceler daha büyüktür, üstünlükler daha büyüktür.

017022.Allah ile birlikte başka bir tanrı edinme, yoksa kınanmış ve yalnızlığaitilmiş olarak kalırsın.

017023.Rabbin, kendisinden başkasına asla ibadet etmemenizi, anaya-babaya iyidavranmanızı kesin olarak emretti. Eğer onlardan biri, ya da her ikisisenin yanında ihtiyarlık çağına ulaşırsa, sakın onlara “öf!” bile deme;onları azarlama; onlara tatlı ve güzel söz söyle.

017024.Onlara merhamet ederek tevazu kanadını indir ve de ki: “Rabbim!, Tıpkıbeni küçükken koruyup yetiştirdikleri gibi sen de onlara acı.”

017025.Rabbiniz içinizde olanı en iyi bilendir. Eğer siz iyi kişilerolursanız, şunu bilin ki Allah tövbeye yönelenleri çok bağışlayandır.

017026.Akrabaya, yoksula ve yolda kalmış yolcuya haklarını ver, fakat saçıpsavurma.

017027.Çünkü saçıp savuranlar şeytanların kardeşleridir. Şeytan ise Rabbinekarşı çok nankörlük etmiştir.

017028.Eğer Rabbinden umduğun bir rahmeti istemek için onlardan yüz çevirecek olursan,o zaman onlara yumuşak bir söz söyle.5

017029.Eli sıkı olma, büsbütün eli açık da olma. Sonra kınanır ve çaresizkalırsın.6

017030.Şüphesiz Rabbin, dilediğine rızkı bol bol verir ve (dilediğine) kısar.Çünkü O, gerçekten kullarından haberdardır ve onları görmektedir.

017031.Yoksulluk korkusuyla çocuklarınızı öldürmeyin. Onları da, sizi de bizrızıklandırırız. Onları öldürmek gerçekten büyük bir günahtır.

017032.Zinaya yaklaşmayın. Çünkü o, son derece çirkin bir iştir ve çok kötübir yoldur.

017033.Haklı bir sebep olmadıkça, Allah’ın, öldürülmesini haram kıldığı canakıymayın. Kim haksız yere öldürülürse, biz onun velisine yetkivermişizdir. Ancak o da (kısas yoluyla) öldürmede meşru ölçüleri aşmasın.Çünkü kendisine yardım edilmiştir.

017034.Rüştüne erişinceye kadar, yetimin malına ancak en güzel şekildeyaklaşın, verdiğiniz sözü de yerine getirin. Çünkü söz (veren sözünden)sorumludur.

017035.Ölçtüğünüzde ölçmeyi tam yapın, doğru terazi ile tartın. Bu dahahayırlı, sonuç bakımından daha güzeldir.

017036.Hakkında kesin bilgi sahibi olmadığın şeyin peşine düşme. Çünkü kulak,göz ve kalp, bunların hepsi ondan sorumludur

017037.Yeryüzünde böbürlenerek yürüme. Çünkü sen yeri asla yaramazsın, boycada dağlara asla erişemezsin.

017038.Bütün bu sayılanların kötü olanları Rabbinin katında sevimsizşeylerdir.

017039.Bunlar, Rabbinin sana vahyettiği bazı hikmetlerdir. Allah ile birlikte başkailah edinme. Sonra kınanmış ve Allah’ın rahmetinden kovulmuş olarak cehennemeatılırsın.

017040.Rabbiniz erkek çocukları size seçip-ayırdı da kendisine meleklerdenkız çocukları mı edindi? Gerçekten çok büyük bir söz söylüyorsunuz.7

017041.Andolsun biz, onlar düşünüp öğüt alsınlar diye (gerçekleri) buKur’an’da değişik biçimlerde açıkladık. Fakat bu onların ancak kaçışlarınıartırıyor.

017042.De ki: “Eğer onların iddia ettiği gibi, Allah’la beraber (başka)ilahlar olsaydı, o zaman o ilahlar da arşın sahibine ulaşmak için elbettebir yol ararlardı.8

017043.Allah, her türlü eksiklikten uzaktır, onların söylediklerininötesindedir, yücedir.

017044.Yedi gök, yer ve bunların içinde bulunanlar Allah’ı tespih ederler. Herşey O’nu hamd ile tespih eder. Ancak, siz onların tespihlerinianlamazsınız. O, halîm’dir (hemen cezalandırmaz, mühlet verir), çokbağışlayandır.

017045.Kur’an okuduğunda, seninle ahirete inanmayanların arasına gizli birperde çekeriz.

017046.Kur’an’ı anlamamaları için kalpleri üzerine perdeler, kulaklarına daağırlık koyarız. Kur’an’da (ibadete layık ilah olarak) sadece Rabbiniandığın zaman arkalarına dönüp kaçarlar.9

017047.Onlar seni dinlerlerken hangi maksatla dinlediklerini, kendi aralarındakonuşurlarken de o zalimlerin, “Siz ancak büyülenmiş bir adamauyuyorsunuz” dediklerini çok iyi biliyoruz.

017048.Bak senin için ne türlü benzetmeler yaptılar da saptılar. Artık (doğru)yolu bulamazlar.

017049.Dediler ki: “Biz bir yığın kemik, bir yığın ufantı olduğumuz zaman mıyeniden bir yaratılışla diriltilecekmişiz, biz mi?”

017050.De ki: “(Şüphe mi var?) İster taş olun ister demir!”

017051.“Yahut aklınızca, diriltilmesi daha da imkansız olan başka bir varlıkolun, (yine de diriltileceksiniz.)” Diyecekler ki: “Peki bizi hayatatekrar kim döndürecek?” De ki: “Sizi ilk defa yaratan”. Bunun üzerinebaşlarını sana (alaylı bir tarzda) sallayacaklar ve “Ne zamanmış o?”diyecekler. De ki: “Yakın olsa gerek!”

017052.Allah’ın sizi (kabirlerinizden) çağıracağı, sizin de O’na hamd ederekemrine hemen uyacağınız ve (kabirlerinizde) pek az kaldığınızı sanacağınızgünü hatırla!

017053.. Kullarıma söyle: (İnsanlara karşı) en güzel sözü söylesinler. Çünküşeytan aralarını bozar. Çünkü şeytan insanın apaçık bir düşmanıdır.

017054.Rabbiniz sizi daha iyi bilir. (Durumunuza göre) dilerse size merhameteder, dilerse azap eder. Seni de onlara vekil olarak göndermedik.

017055.Hem Rabbin göklerde ve yerde kim varsa daha iyi bilir. Andolsun,peygamberlerin bir kısmını bir kısmına üstün kıldık. Dâvûd’a da Zebûr’uverdik.10

017056.De ki: “Onu bırakıp da ilah diye ileri sürdüklerinizi çağırın. Onlar,başınızdaki sıkıntıyı ne kaldırabilirler ne de değiştirebilirler.”

017057.Onların yalvardıkları bu varlıklar, “hangimiz daha yakın olacağız” diyeRablerine vesile ararlar. Onun rahmetini umarlar, azabından korkarlar.Çünkü Rabbinin azabı gerçekten korkunçtur.

017058.Ne kadar memleket varsa hepsini kıyamet gününden önce ya helakedeceğiz, ya da şiddetli bir azapla cezalandıracağız. İşte bu, Kitap’ta(Levh-i Mahfuz’da) yazılmış bulunuyor.11

017059.Bizi, (Kureyş’in istediği) mucizeleri göndermekten, ancak, öncekilerin onlarıyalanlamış olması alıkoydu. (Nitekim) Semûd kavmine o dişi deveyi açık birmucize olarak verdik de onlar bu yüzden zalim oldular. Oysa biz mucizeleri sırfkorkutmak için göndeririz.

017060.Hani sana, “Muhakkak Rabbin, insanları çepeçevre kuşatmıştır”demiştik. Sana gösterdiğimiz o rüyayı da, Kur’an’da lanetlenmiş bulunan oağacı da sırf insanları sınamak için vesile yaptık. Biz onlarıkorkutuyoruz. Fakat bu, sadece onların büyük azgınlıklarını (daha da)artırdı.12

017061.Hani meleklere, “Adem için saygı ile eğilin” demiştik, onlar da saygıile eğilmişlerdi. Yalnız İblis saygı ile eğilmemiş, “Hiç ben, çamurhalinde yarattığın kimse için saygı ile eğilir miyim?” demişti.

017062.Yine demişti ki: “Benden üstün tuttuğun kişi bu mu, söyler misin?Andolsun eğer beni kıyamete kadar ertelersen, onun soyunu, pek azı hariç,(azdırarak) kontrolüm altına alacağım.”

017063.Allah şöyle dedi: “Çekil, git”. Onlardan kim sana uyarsa kuşkusuzcehennem tam bir karşılık olarak hepinizin cezası olacaktır.”

017064.“(Haydi) onlardan gücünün yettiğinin ayağını çağrınla kaydır. Atlılarınve yayalarınla onların üzerine yürü. Onların mallarına ve evlatlarınaortak ol. Onlara vaadlerde bulun.” Halbuki şeytan onlara aldatmadan başkabir şey va’detmez.

017065.“Şüphesiz, (gerçek) kullarım üzerinde senin hiçbir hakimiyetinolmayacaktır. Vekil olarak Rabbin yeter!”

017066.Rabbiniz, lütfundan nasip arayasınız diye sizin için denizde gemileryürütendir. Şüphesiz O, size karşı çok merhametlidir.

017067.Denizde size bir sıkıntı dokunduğunda bütün taptıklarınız (sizi yüzüstü bırakıp)kaybolur, yalnız Allah kalır. Fakat sizi kurtarıp karaya çıkarınca yüzçevirirsiniz. Zaten insan çok nankördür.

017068.Peki, karada sizi yere geçirmesinden, yahut üzerinize taşlar savurankasırga göndermesinden, sonra da kendinize bir vekil bulamamaktan güvendemisiniz?

017069.Yahut sizi tekrar denize döndürüp üstünüze, kasıp kavuran bir fırtınayollayarak nankörlüğünüz sebebiyle sizi boğmasından, sonra da bize karşıkendiniz için arka çıkacak bir yardımcı bulamama (durumun) dan güvendemisiniz?

017070.Andolsun, biz insanoğlunu şerefli kıldık. Onları karada ve denizdetaşıdık. Kendilerini en güzel ve temiz şeylerden rızıklandırdık ve onlarıyarattıklarımızın bir çoğundan üstün kıldık.

017071.Bütün insanları kendi önderleriyle birlikte çağıracağımız günü hatırla.(O gün) her kime kitabı sağından verilirse işte onlar kitaplarını okurlarve kıl kadar haksızlığa uğratılmazlar.13

017072.Kim bu dünyada körlük ettiyse ahirette de kördür, yolunu daha daşaşırmıştır.

017073.Onlar, sana vahyettiğimizden başkasını bize karşı uydurman için azkalsın seni ondan şaşırtacaklardı. (Eğer böyle yapabilselerdi) işte ozaman seni dost edinirlerdi.

017074.Eğer biz sana sebat vermiş olmasaydık az kalsın onlara birazmeyledecektin.

017075.İşte o zaman sana, hayatın da, ölümün de katmerli acılarınıtattırırdık. Sonra bize karşı kendine hiçbir yardımcı bulamazdın.

017076.Seni o yerden (Mekke’den) sürüp çıkarmak için neredeyse seni sıkıştıracaklardı.Bunu yapabilselerdi senin ardından orada pek az kalırlardı.

017077.Senden önce gönderdiğimiz peygamberlerimiz hakkındaki kanun böyledir.Bizim kanunumuzda hiçbir değişme bulamazsın.

017078.Güneşin zevalinden (öğle vaktinde Batı’ya kaymasından) geceninkaranlığına kadar (belli vakitlerde) namazı kıl. Bir de sabah namazınıkıl. Çünkü sabah namazı şahitlidir.14

017079.Gecenin bir kısmında da uyanarak sana mahsus fazla bir ibadet olmaküzere teheccüd namazı kıl ki, Rabbin seni Makam-ı Mahmud’a ulaştırsın.

017080.Deki: “Rabbim! (Gireceğim yere) doğruluk ve esenlik içinde girmemisağla. (Çıkacağım yerden de) beni doğruluk ve esenlik içinde çıkar.Katından bana yardımcı bir kuvvet ver.”

017081.De ki: “Hak geldi, batıl yok oldu. Şüphesiz batıl, yok olmayamahkumdur.”

017082.Biz Kur’an’dan, mü’minler için şifa ve rahmet olacak şeylerindiriyoruz. Zalimlerin ise Kur’an, ancak zararını artırır.

017083.İnsana nimet verdiğimizde yüz çevirip yan çizer. Kendisine şerdokununca da umutsuzluğa düşer.

017084.De ki: “Herkes kendi yapısına uygun işler görür. Rabbiniz, en doğruyolda olanı daha iyi bilir.”

017085.Ve sana ruh hakkında soru soruyorlar. De ki: “Ruh, Rabbimin bileceğibir şeydir. Size pek az ilim verilmiştir.”

017086.Andolsun, dileseydik biz sana vahyettiğimizi tamamen ortadankaldırırdık; sonra bu konuda bize karşı kendine hiçbir yardımcı dabulamazdın.

017087.Ancak Rabbin’den bir rahmet olarak böyle yapmadık. Çünkü O’nun sana olan lütfubüyüktür.

017088.De ki: “Andolsun, insanlar ve cinler bu Kur’an’ın bir benzerinigetirmek üzere toplansalar ve birbirlerine de destek olsalar, yine onunbenzerini getiremezler.”

017089.Andolsun, biz bu Kur’an’da insanlara her türlü misali değişikşekillerde açıkladık. Yine de insanların çoğu ancak inkarda direttiler.

017090,91,92,93.Dediler ki: “Yerden bize bir pınar fışkırtmadıkça, yahut seninhurmalardan, üzümlerden oluşan bir bahçen olup, aralarından şarıl şarılırmaklar akıtmadıkça, yahut iddia ettiğin gibi, gökyüzünü üzerimize parçaparça düşürmedikçe, yahut Allah’ı ve melekleri karşımıza getirmedikçe,yahut altından bir evin olmadıkça, ya da göğe çıkmadıkça sana aslainanmayacağız. Bize gökten okuyacağımız bir kitap indirmedikçe göğeçıktığına da inanacak değiliz.” De ki: “Rabbimi tenzih ederim. Ben ancakresul olarak gönderilen bir beşerim.”

017091.

017092.

017093.

017094.İnsanlara hidayet (Kur’an) geldikten sonra onların iman etmelerineancak, “Allah bir beşeri mi peygamber olarak gönderdi?” demeleri engelolmuştur.

017095.De ki: “Eğer yeryüzünde, (insanlar yerine), yerleşip dolaşan meleklerolsaydı, elbette onlara gökten bir melek peygamber indirirdik.”

017096.De ki: “Sizinle benim aramda şahit olarak Allah yeter. Çünkü Okullarından hakkıyla haberdardır, onları hakkıyla görendir.”

017097.Allah kimi doğru yola iletirse işte o, doğru yolu bulmuştur. Kimi de saptırırsaböyleleri için O’nun dışında dostlar bulamazsın. Onları kıyamet günü körler,dilsizler ve sağırlar olarak yüzüstü haşredeceğiz. Varacakları yer cehennemdir.Cehennemin ateşi dindikçe, onlara çılgın ateşi artırırız.

017098.Bu, onların cezasıdır. Çünkü onlar âyetlerimizi inkar ettiler ve, “Bizbir yığın kemik, bir yığın ufantı olduktan sonra mı yeniden biryaratılışla diriltilecekmişiz, biz mi?” dediler.

017099.Onlar, gökleri ve yeri yaratan Allah’ın kendileri gibilerini yaratmayakadir olduğunu görmediler mi? Allah onlar için, hakkında hiçbir şüphebulunmayan bir ecel belirlemiştir. Fakat zalimler ancak inkardadirettiler.

017100.De ki: “Eğer siz Rabbimin rahmet hazinelerine sahip olsaydınız, ozaman da tükenir korkusuyla cimrilik ederdiniz. Zaten insan çok cimridir.”

017101.Andolsun, biz Mûsâ’ya apaçık dokuz mucize verdik. İsrailoğullarına sor(sana anlatsınlar): Hani Mûsâ onlara gelmiş ve Firavun da ona, “Ben seninkesinlikle büyülendiğini zannediyorum ey Mûsâ!” demişti.15

017102.Mûsâ ise, “İyi biliyorsun ki, bunları ancak, göklerin ve yerin Rabbiapaçık deliller olarak indirmiştir. Ey Firavun, ben de seni kesinliklehelak olmuş bir kişi olarak görüyorum” demişti.

017103.Bunun üzerine Firavun (işkence etmek ve öldürmek suretiyle) o yerdenonların kökünü kazımak istedi. Biz de onu ve beraberindekileri hep birdensuda boğduk.

017104.Bunun ardından İsrailoğullarına şöyle dedik: “Bu topraklarda oturun,ahiret va’di (kıyamet) gelince hepinizi toplayıp bir araya getireceğiz.”

017105.Biz onu (Kur’an’ı) hak olarak indirdik ve o da hak ile indi. Seni de ancakmüjdeci ve uyarıcı olarak gönderdik.

017106.Biz Kur’an’ı, insanlara dura dura okuyasın diye âyet âyet ayırdık veonu peyderpey indirdik.

017107.De ki: “Ona ister inanın, ister inanmayın. Şüphesiz, daha öncekendilerine ilim verilenler, Kur’an kendilerine okunduğunda derhal yüzüstüsecdeye kapanırlar.”

017108.“Rabbimizin şanı yücedir. Rabbimizin va’di mutlaka gerçekleşecektir”derler.

017109.Onlar ağlayarak yüzüstü yere kapanırlar. Bu da onların derin saygısınıartırır.

017110.De ki: “(Rabbinizi) ister Allah diye çağırın, ister Rahman diyeçağırın. Hangisiyle çağırırsanız çağırın, nihayet en güzel isimlerO’nundur.” Namazında sesini pek yükseltme, çok da kısma. İkisi ortası biryol tut.

017111.“Hamd, çocuk edinmeyen, mülkte ortağı olmayan, zillet ve acizliğingerektirdiği bir yardımcıya ihtiyacı bulunmayan Allah’a mahsustur” de veO’nu tekbir ile yücelt.