16) Sūrat An-Naĥl

Printed format

16) سُورَة النَّحل

'Atá 'Amru Al-Lahi Falā Tasta`jilūhu Subĥānahu Wa Ta`ālá `Ammā Yushrikūna َ016-001. Allahın (mِ´minlərin zəfər çalacağı, müşriklərin və kafirlərin məhv olacağı barəsindəki) əmri mütləq gələcəkdir. Buna gِrə də onu tələm-tələsik (vaxtından əvvəl) istəməyin. Allah Ona şərik qoşulan bütlərdən pak və ucadır. (Allah hər şeyin fِvqündədir. Onun heç bir şəriki yoxdur!) أَتَى أَمْرُ اللَّهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوه ُُ سُبْحَانَه ُُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ
Yunazzilu Al-Malā'ikata Bir-Rūĥi Min 'Amrihi `Alá Man Yashā'u Min `Ibādihi 'An 'Andhirū 'Annahu Lā 'Ilāha 'Illā 'Anā Fa Attaqūni َ016-002. (Allah) ضz əmri ilə mələkləri (Cəbraili) vəhy ilə bəndələrindən istədiyinə gِndərib belə buyurar: "İnsanları (əzabımla) qorxudub (bu həqiqəti Mənim adımdan onlara) bildirin: "Məndən başqa heç bir tanrı yoxdur. Məndən qorxun!" يُنَزِّلُ الْمَلاَئِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِه ِِ عَلَى مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ~ِ أَنْ أَنذِرُوا أَنَّهُ لاَ إِلَهَ~َ إِلاَّ أَنَا فَاتَّقُونِ
Khalaqa As-Samāwāti Wa Al-'Arđa Bil-Ĥaqqi  ۚ  Ta`ālá `Ammā Yushrikūna َ016-003. (Allah) gِyləri və yeri haqq olaraq yaratmışdır, (Allah) Ona şərik qoşulan bütlərdən ucadır! خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ بِالْحَقِّ  ۚ  تَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ
Khalaqa Al-'Insāna Min Nuţfatin Fa'idhā Huwa Khaşīmun Mubīnun َ016-004. Allah insanı nütfədən (mənidən, bir qətrə sudan) xəlq etdi. Bununla belə, o, (bِyüyüb yetkinlik hədinə çatanda haqqı inkar, batili iqrar edib qiyamətdə diriləcəyinə inanmayaraq) birdən-birə açıq-aşkar bir düşmən kəsildi. خَلَقَ الإِنسَانَ مِنْ نُطْفَة ٍ فَإِذَا هُوَ خَصِيم ٌ مُبِين ٌ
Wa Al-'An`āma  ۗ  Khalaqahā Lakum Fīhā Dif'un Wa Manāfi`u Wa Minhā Ta'kulūna َ016-005. Davarı da (dəvə, inək, kəl, qoyun, keçi və s. ) O yaratdı. Bunlarda (onların yununda) sizin üçün istilik, cürbəcür mənfəət (südünü içmək; ِzlərini minmək, yer sürmək) vardır, həm də onlardan (onların ətindən) yeyirsiniz. وَالأَنعَامَ خَلَقَهَا  ۗ  لَكُمْ فِيهَا دِفْء ٌ وَمَنَافِعُ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ
Wa Lakum Fīhā Jamālun Ĥīna Turīĥūna Wa Ĥīna Tasraĥūna َ016-006. Onları səhər naxıra, axşam axura gətirdikdə (səhər otlamaq üçün çِlə gِndərib axşam tِvləyə qaytardıqda) baxıb zِvq alırsınız (fərəhlənirsiniz). وَلَكُمْ فِيهَا جَمَالٌ حِينَ تُرِيحُونَ وَحِينَ تَسْرَحُونَ
Wa Taĥmilu 'Athqālakum 'Ilá Baladin Lam Takūnū Bālighīhi 'Illā Bishiqqi Al-'Anfusi  ۚ  'Inna Rabbakum Lara'ūfun Raĥīmun َ016-007. Onlar sizin yüklərinizi ِzünüzü yormadan çata bilməyəcəyiniz bir ِlkəyə (bir yerdən başqa yerə) daşıyarlar. Həqiqətən, Rəbbin şəfqətlidir, mərhəmətlidir! وَتَحْمِلُ أَثْقَالَكُمْ إِلَى بَلَد ٍ لَمْ تَكُونُوا بَالِغِيهِ~ِ إِلاَّ بِشِقِّ الأَنفُسِ  ۚ  إِنَّ رَبَّكُمْ لَرَءُوف ٌ رَحِيم ٌ
Wa Al-Khayla Wa Al-Bighāla Wa Al-Ĥamīra Litarkabūhā  ۚ  Wa Zīnatan Wa Yakhluqu Mā Lā Ta`lamūna َ016-008. Sizin minməyinizdən ِtrü, həm də zinət üçün atı, qatırı və uzunqulağı (O yaratdı). (Allah) hələ sizin bilmədiyiniz neçə-neçə şeylər (nəqliyyat, minik vasitələri və s.) də yaradacaqdır. وَالْخَيْلَ وَالْبِغَالَ وَالْحَمِيرَ لِتَرْكَبُوهَا وَزِينَة ً  ۚ  وَيَخْلُقُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ
Wa `Alá Al-Lahi Qaşdu As-Sabīli Wa Minhā Jā'irun  ۚ  Wa Law Shā'a Lahadākum 'Ajma`īna َ016-009. Doğru yolu (islamı) gِstərmək Allaha aiddir. Ondan (haqdan) kəc olan yol (və ya haqdan kənara çıxan) da vardır. Əgər (Allah) istəsəydi, sizin hamınızı doğru yola salardı. وَعَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَمِنْهَا جَائِر ٌ  ۚ  وَلَوْ شَاءَ لَهَدَاكُمْ أَجْمَعِينَ
Huwa Al-Ladhī 'Anzala Mina As-Samā'i Mā'an  ۖ  Lakum Minhu Sharābun Wa Minhu Shajarun Fīhi Tusīmūna َ016-010. Gِydən sizin üçün yağmur endirən Odur. Ondan (o sudan) siz də, içində (heyvanlarınızı) otardığınız ağaclar (və otlar) da içər (ağaclar və otlar da onun vasitəsilə bitər). هُوَ الَّذِي أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاء ً  ۖ  لَكُمْ مِنْهُ شَرَاب ٌ وَمِنْهُ شَجَر ٌ فِيه ِِ تُسِيمُونَ
Yunbitu Lakum Bihi Az-Zar`a Wa Az-Zaytūna Wa An-Nakhīla Wa Al-'A`nāba Wa Min Kulli Ath-Thamarāti  ۗ  'Inna Fī Dhālika La'āyatan Liqawmin Yatafakkarūna َ016-011. (Allah) onunla (o su ilə) sizin üçün əkin (taxıl, bitki), zeytun, xurma, üzüm və bütün (başqa) meyvələrdən yetişdirir. Düşünüb-daşınanlar üçün bunda (Allahın vəhdaniyyətini sübut edən) dəlillər vardır! يُنْبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّيْتُونَ وَالنَّخِيلَ وَالأَعْنَابَ وَمِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ  ۗ  إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَة ً لِقَوْم ٍ يَتَفَكَّرُونَ
Wa Sakhkhara Lakumu Al-Layla Wa An-Nahāra Wa Ash-Shamsa Wa Al-Qamara Wa  ۖ  An-Nujūmu Musakhkharātun Bi'amrihi  ۗ  'Inna Fī Dhālika La'āyātin Liqawmin Ya`qilūna َ016-012. O, gecəni və gündüzü, Günəşi və Ayı sizə ram etdi (sizin xidmətinizə verdi). Ulduzlar da Onun əmrinə boyun əymişdir. Doğrudan da, bunda ağılla düşünənlər üçün ibrətlər vardır! وَسَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ  ۖ  وَالنُّجُومُ مُسَخَّرَات ٌ بِأَمْرِهِ~ِ  ۗ  إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَات ٍ لِقَوْم ٍ يَعْقِلُونَ
Wa Mā Dhara'a Lakum Fī Al-'Arđi Mukhtalifāan 'Alwānuhu  ۗ  'Inna Fī Dhālika La'āyatan Liqawmin Yadhdhakkarūna َ016-013. (Allah) yer üzündə yaratdığı cürbəcür şeyləri (heyvanları, bitkiləri, meyvələri və s.) də sizin ixtiyarınıza verdi. ضyüd-nəsihət qəbul edənlər üçün, sِzsüz ki, bunda da (Allahın qüdrətini, əzəmətini bildirən) əlamətlər vardır! وَمَا ذَرَأَ لَكُمْ فِي الأَرْضِ مُخْتَلِفاً أَلْوَانُهُ~ُ  ۗ  إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَة ً لِقَوْم ٍ يَذَّكَّرُونَ
Wa Huwa Al-Ladhī Sakhkhara Al-Baĥra Lita'kulū Minhu Laĥmāan Ţarīyāan Wa Tastakhrijū Minhu Ĥilyatan Talbasūnahā Wa Tará Al-Fulka Mawākhira Fīhi Wa Litabtaghū Min Fađlihi Wa La`allakum Tashkurūna َ016-014. Təzə ət (balıq əti) yeməyiniz, taxdığınız bəzək şeylərini (inci, sədəf, mərcan) çıxartmağınız üçün dənizi də sizə ram edən Odur. (Ey insan! Allahın) ne´mətindən ruzi axtarmağınız üçün sən gəmilərin onu yara-yara üzüb getdiyini gِrürsən. Bəlkə, (bundan sonra Allahahın ne´mətlərinə) şükür edəsiniz! [Və ya: Sən gəmilərin onu yara-yara üzüb getdiyini gِrürsən. (Bütün bunlar) Onun lütfünü aramanız və (kərəminə) şükür etməyiniz üçündür!] وَهُوَ الَّذِي سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْكُلُوا مِنْهُ لَحْما ً طَرِيّا ً وَتَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْيَة ً تَلْبَسُونَهَا وَتَرَى الْفُلْكَ مَوَاخِرَ فِيه ِِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِه ِِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
Wa 'Alqá Fī Al-'Arđi Rawāsiya 'An Tamīda Bikum Wa 'Anhārāan Wa Subulāan Lla`allakum Tahtadūna َ016-015. (Allah yer kürəsi mِhkəm olsun, titrəməsin, onun hərəkəti hiss olunmasın, beləliklə də) sizi yırğalamasın deyə, yer üzündə mِhkəm dayanan dağlar və (istədiyiniz yerə) gedib çata biləsiniz deyə, çaylar və yollar yaratdı; وَأَلْقَى فِي الأَرْضِ رَوَاسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَأَنْهَارا ً وَسُبُلا ً لَّعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ
Wa `Alāmātin  ۚ  Wa Bin-Najmi Hum Yahtadūna َ016-016. (Yollarda dərə, təpə, çuxur kimi) əlamətlər də (müəyyən etdi). (İnsanlar gecə vaxtı) yollarını (və qibləni) ulduzlar vasitəsilə taparlar. وَعَلاَمَات ٍ  ۚ  وَبِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ
'Afaman Yakhluqu Kaman Lā Yakhluqu  ۗ  'Afalā Tadhakkarūna َ016-017. Heç yaradan (Allah) yaratmayana (bütlərə) bənzəyərmi?! Məgər düşünmürsünüz?! (Belə bir sadə, açıq-aydın həqiqəti xatırlayıb bütlərə ibadət etməyin səhv olduğunu anlamarsınız?!) أَفَمَنْ يَخْلُقُ كَمَنْ لاَ يَخْلُقُ  ۗ  أَفَلاَ تَذَكَّرُونَ
Wa 'In Ta`uddū Ni`mata Al-Lahi Lā Tuĥşūhā  ۗ  'Inna Al-Laha Laghafūrun Raĥīmun َ016-018. Əgər Allahın ne´mətlərini sayacaq olsanız, sayıb qurtara bilməzsiniz. Həqiqətən, Allah bağışlayandır, rəhm edəndir! وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لاَ تُحْصُوهَا  ۗ  إِنَّ اللَّهَ لَغَفُور ٌ رَحِيم ٌ
Wa Allāhu Ya`lamu Mā Tusirrūna Wa Mā Tu`linūna َ016-019. Allah sizin nəyi gizli saxladığınızı və nəyi aşkar etdiyinizi (ürəyinizdə olanları, bütün gizli və aşkar əməllərinizi) bilir! وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعْلِنُونَ
Wa Al-Ladhīna Yad`ūna Min Dūni Al-Lahi Lā Yakhluqūna Shay'āan Wa Hum Yukhlaqūna َ016-020. (Müşriklərin) Allahdan qeyri ibadət etdikləri (bütlər) heç bir şey yarada bilməzlər, əksinə, onlar ِzləri (daşdan, ağacdan və sairədən) yaradılmışlar. وَالَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لاَ يَخْلُقُونَ شَيْئا ً وَهُمْ يُخْلَقُونَ
'Amwātun Ghayru 'Aĥyā'in  ۖ  Wa Mā Yash`urūna 'Ayyāna Yub`athūna َ016-021. Onlar ِlüdürlər, diri deyillər və (insanların, bütün məxluqatın) nə vaxt diriləcəklərini də bilməzlər. (Elə isə onlara ibadət etmək düzgündürmü?!) أَمْوَاتٌ غَيْرُ أَحْيَاء ٍ  ۖ  وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ
'Ilahukum 'Ilahun Wāĥidun  ۚ  Fa-Al-Ladhīna Lā Yu'uminūna Bil-'Ākhirati Qulūbuhum Munkiratun Wa Hum Mustakbirūna َ016-022. Siz tanrınız bir olan Allahdır. Axirətə inanmayanların qəlbləri isə (Allahın qüdrət və əzəmətini, vəhdaniyyətini) inkar edər. Onlar (haqqa boyun qoymağı, Allaha iman gətirməyi) ِzlərinə sığışdırmazlar. إِلَهُكُمْ إِلَه ٌ ٌ وَاحِد ٌ  ۚ  فَالَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ قُلُوبُهُمْ مُنكِرَة ٌ وَهُمْ مُسْتَكْبِرُونَ
Lā Jarama 'Anna Al-Laha Ya`lamu Mā Yusirrūna Wa Mā Yu`linūna  ۚ  'Innahu Lā Yuĥibbu Al-Mustakbirīna َ016-023. Şübhəsiz ki, Allah onların gizlində də, aşkarda da nə etdiklərini bilir. Allah təkəbbür edənləri sevməz! لاَ جَرَمَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ  ۚ  إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْتَكْبِرِينَ
Wa 'Idhā Qīla Lahum Mādhā 'Anzala Rabbukum  ۙ  Qālū 'Asāţīru Al-'Awwalīna َ016-024. (Müşriklərdən: ) "Rəbbiniz (Muhəmmədə) nə nazil etmişdir?" - deyə soruşduqda, onlar: "Qədimlərin əfsanələrini!" - deyə cavab verərlər ki, وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ مَاذَا أَنزَلَ رَبُّكُمْ  ۙ  قَالُوا أَسَاطِيرُ الأَوَّلِينَ
Liyaĥmilū 'Awzārahum Kāmilatan Yawma Al-Qiyāmati  ۙ  Wa Min 'Awzāri Al-Ladhīna Yuđillūnahum Bighayri `Ilmin  ۗ  'Alā Sā'a Mā Yazirūna َ016-025. Qiyamət günü ِz günahlarına tamamılə, nadanlıqları üzündən yoldan çıxartdıqları adamların günahlarına da qismən yüklənsinlər. Bir gِrün onların daşıyacaqları (yük) necə də pisdir! لِيَحْمِلُوا أَوْزَارَهُمْ كَامِلَة ً يَوْمَ الْقِيَامَةِ  ۙ  وَمِنْ أَوْزَارِ الَّذِينَ يُضِلُّونَهُمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ  ۗ  أَلاَ سَاءَ مَا يَزِرُونَ
Qad Makara Al-Ladhīna Min Qablihim Fa'atá Al-Lahu Bunyānahum Mina Al-Qawā`idi Fakharra `Alayhimu As-Saqfu Min Fawqihim Wa 'Atāhumu Al-`Adhābu Min Ĥaythu Lā Yash`urūna َ016-026. Onlardan əvvəlkilər də hiylə qurmuşdular. Allah onların binalarını təməlindən sarsıtdı, dərhal tavanları başlarına çِkdü və heç ِzləri də (hiss edib) bilmədilər ki, əzab onlara haradan gəldi. قَدْ مَكَرَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَأَتَى اللَّهُ بُنْيَانَهُمْ مِنَ الْقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَيْهِمُ السَّقْفُ مِنْ فَوْقِهِمْ وَأَتَاهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَيْثُ لاَ يَشْعُرُونَ
Thumma Yawma Al-Qiyāmati Yukhzīhim Wa Yaqūlu 'Ayna Shurakā'iya Al-Ladhīna Kuntum Tushāqqūna Fīhim  ۚ  Qāla Al-Ladhīna 'Ūtū Al-`Ilma 'Inna Al-Khizya Al-Yawma Wa As-Sū'a `Alá Al-Kāfirīna َ016-027. Sonra qiyamət günü (Allah) onları rüsvay edəcək və: "Barələrində (mِ´minlərlə) çənə-boğaz olduğunuz şəriklərim haradadır?" - deyə soruşacaqdır. Elm verilmiş kimsələr (peyğəmbərlər və mِ´minlər) isə: "Bu gün kafirlər rəzalətə və əzaba (pisliyə) düçar olacaqlar!" - deyəcəklər. ثُمَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يُخْزِيهِمْ وَيَقُولُ أَيْنَ شُرَكَائِيَ الَّذِينَ كُنْتُمْ تُشَاقُّونَ فِيهِمْ  ۚ  قَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ إِنَّ الْخِزْيَ الْيَوْمَ وَالسُّوءَ عَلَى الْكَافِرِينَ
Al-Ladhīna Tatawaffāhumu Al-Malā'ikatu Žālimī 'Anfusihim  ۖ  Fa'alqaw As-Salama Mā Kunnā Na`malu Min Sū'in  ۚ  Balá 'Inna Al-Laha `Alīmun Bimā Kuntum Ta`malūna َ016-028. Mələklər (küfr etməklə, Allaha şərik qoşmaqla) ِzlərinə zülm edənlərin canlarını aldıqda onlar (ِlüm qorxusundan Allahın əmrinə) təslim olub: "Biz heç bir pislik etmirdik!" - deyəcək (mələklər də onlara belə cavab verəcəklər): "Xeyr, (elə deyildir) Allah sizin nələr etdiyinizi çox yaxşı bilir! الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلاَئِكَةُ ظَالِمِي أَنفُسِهِمْ  ۖ  فَأَلْقَوْا السَّلَمَ مَا كُنَّا نَعْمَلُ مِنْ سُوء ٍ  ۚ  بَلَى إِنَّ اللَّهَ عَلِيم ٌ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
Fādkhulū 'Abwāba Jahannama Khālidīna Fīhā  ۖ  Falabi'sa Mathwá Al-Mutakabbirīna َ016-029. Haydı, girin əbədi qalacağınız Cəhənnəmin qapılarına (təbəqələrinə). Təkəbbürlülərin (Allaha iman gətirməyi ِzlərinə ar bilənlərin) məskəni necə də pisdir!" فَادْخُلُوا أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا  ۖ  فَلَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ
Wa Qīla Lilladhīna Attaqaw Mādhā 'Anzala Rabbukum  ۚ  Qālū Khayrāan  ۗ  Lilladhīna 'Aĥsanū Fī Hadhihi Ad-Dunyā Ĥasanatun  ۚ  Wa Ladāru Al-'Ākhirati Khayrun  ۚ  Wa Lani`ma Dāru Al-Muttaqīna َ016-030. Allahdan qorxub pis əməllərdən çəkinənlərdən: "Rəbbiniz (ِz peyğəmbərinə) nə nazil etmişdir? - deyə soruşduqda isə onlar: "Xeyir (nazil etmişdir)" - deyə cavab verərlər. Bu dünyada yaxşılıq edənləri (gِzəl həyat) gِzləyir. Axirət yurdu (Cənnət) isə, sِzsüz ki, daha yaxşıdır. Müttəqilərin yurdu necə də gِzəldir! وَقِيلَ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا مَاذَا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ  ۚ  قَالُوا خَيْرا ً  ۗ  لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَة ٌ  ۚ  وَلَدَارُ الآخِرَةِ خَيْر ٌ  ۚ  وَلَنِعْمَ دَارُ الْمُتَّق Jannātu `Adnin Yadkhulūnahā Tajrī Min Taĥtihā Al-'Anhāru  ۖ  Lahum Fīhā Mā Yashā'ūna  ۚ  Kadhālika Yajzī Al-Lahu Al-Muttaqīna َ016-031. Onlar (ağacları) altında çaylar axan Ədn cənnətlərinə daxil olacaqlar. Orada onların istədiləri hər şey vardır. Allah müttəqiləri belə mükafatlandırır! جَنَّاتُ عَدْن ٍ يَدْخُلُونَهَا تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الأَنْهَارُ  ۖ  لَهُمْ فِيهَا مَا يَشَاءُونَ  ۚ  كَذَلِكَ يَجْزِي اللَّهُ الْمُتَّقِينَ
Al-Ladhīna Tatawaffāhumu Al-Malā'ikatu Ţayyibīna  ۙ  Yaqūlūna Salāmun `Alaykumu Adkhulū Al-Jannata Bimā Kuntum Ta`malūna َ016-032. O kəslər ki, mələklər onların canlarını pak olduqları halda alıb: "Sizə salam olsun! Etdiyiniz (gِzəl) əməllərə gِrə Cənnətə daxil olun!" - deyərlər. الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلاَئِكَةُ طَيِّبِينَ  ۙ  يَقُولُونَ سَلاَمٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
Hal Yanžurūna 'Illā 'An Ta'tiyahumu Al-Malā'ikatu 'Aw Ya'tiya 'Amru Rabbika  ۚ  Kadhālika Fa`ala Al-Ladhīna Min Qablihim  ۚ  Wa Mā Žalamahumu Al-Lahu Wa Lakin Kānū 'Anfusahum Yažlimūna َ016-033. O kafirlər (canlarını almaq üçün) yalnız mələklərin onların yanına gəlməsini, yaxud sənin Rəbbinin (əzab) əmrinin gəlib çatmasınımı gِzləyirlər? Onlardan əvvəlkilər də belə etmişdilər. Allah onlara zülm etmədi. Onlar ِzləri ِzlərinə zülm edirdilər. هَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ أَنْ تَأْتِيَهُمُ الْمَلاَئِكَةُ أَوْ يَأْتِيَ أَمْرُ رَبِّكَ  ۚ  كَذَلِكَ فَعَلَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ  ۚ  وَمَا ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ
Fa'aşābahum Sayyi'ātu Mā `Amilū Wa Ĥāqa Bihim Mā Kānū Bihi Yastahzi'ūn َ016-034. Onlara ِz əməllərinin cəzası (pisliklər) artıq yetişdi. İstehza etdikləri (əzab da) onları yaxaladı. فَأَصَابَهُمْ سَيِّئَاتُ مَا عَمِلُوا وَحَاقَ بِهِمْ مَا كَانُوا بِه ِِ يَسْتَهْزِئُون
Wa Qāla Al-Ladhīna 'Ashrakū Law Shā'a Al-Lahu Mā `Abadnā Min Dūnihi Min Shay'in Naĥnu Wa Lā 'Ābā'uunā Wa Lā Ĥarramnā Min Dūnihi Min Shay'in  ۚ  Kadhālika Fa`ala Al-Ladhīna Min Qablihim  ۚ  Fahal `Alá Ar-Rusuli 'Illā Al-Balāghu Al-Mubīnu َ016-035. Müşriklər (nadanlıqları üzündən və ya istehza məqsədilə) dedilər: "Əgər Allah istəsəydi, nə biz, nə də atalarımız Ondan başqa heç bir şeyə tapınmaz, Onsuz (Allahın razılığı, hِkmü olmadan) heç bir şeyi haram etməzdik". Onlardan əvvəlkilər də belə etmişdilər. Peyğəmbərlərin vəzifəsi isə yalnız açıq-aşkar bir təbliğdir. (Peyğəmbərlər heç kəsi zorla bir işə vadar etməz. Onların borcu ancaq Allahın hِkmlərini insanlara təbliğ etmək, insanların borcu isə Allahın onlara verdiyi ağıl və iradə ilə haqqı batildən ayırmaq, yaxşı işlər gِrüb savab qazanmaqdır). وَقَالَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا لَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا عَبَدْنَا مِنْ دُونِه ِِ مِنْ شَيْء ٍ نَحْنُ وَلاَ آبَاؤُنَا وَلاَ حَرَّمْنَا مِنْ دُونِه ِِ مِن<
Wa Laqad Ba`athnā Fī Kulli 'Ummatin Rasūlāan 'Ani Au`budū Al-Laha Wa Ajtanibū Aţ-Ţāghūta  ۖ  Faminhum Man Hadá Al-Lahu Wa Minhum Man Ĥaqqat `Alayhi Ađ-Đalālatu  ۚ  Fasīrū Fī Al-'Arđi Fānžurū Kayfa Kāna `Āqibatu Al-Mukadhdhibīna َ016-036. Biz hər ümmətə: "Allaha ibadət edin, Tağutdan çəkinin! - deyə peyğəmbər gِndərmişdik. Onlardan bir qismini Allah doğru yola yِnəltmiş, bir qismi isə (Allahın əzəli elmi ilə) haqq yoldan azmalı olmuşdur. (Ey müşriklər!) Yer üzündə dolaşıb gِrün ki, (peyğəmbərləri) yalançı hesab edənlərin axırı necə oldu! وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّة ٍ رَسُولاً أَنِ اُعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ  ۖ  فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَمِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلاَلَةُ  ۚ  فَسِيرُوا فِي الأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ ك 'In Taĥriş `Alá Hudāhum Fa'inna Al-Laha Lā Yahdī Man Yuđillu  ۖ  Wa Mā Lahum Min Nāşirīna َ016-037. (Ya Rəsulum!) Sən onların doğru yola gəlməsini həddindən artıq istəsən də (bunun heç bir faydası yoxdur). اünki Allah yoldan çıxartdıqlarını (bir daha) doğru yola salmaz. Onlara (Allahın əzabından xilas olmaqla) kِmək edənlər də olmaz! إِنْ تَحْرِصْ عَلَى هُدَاهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ لاَ يَهْدِي مَنْ يُضِلُّ  ۖ  وَمَا لَهُمْ مِنْ نَاصِرِينَ
Wa 'Aqsamū Bil-Lahi Jahda 'Aymānihim  ۙ  Lā Yab`athu Al-Lahu Man Yamūtu  ۚ  Balá Wa`dāan `Alayhi Ĥaqqāan Wa Lakinna 'Akthara An-Nāsi Lā Ya`lamūna َ016-038. Onlar: "Allah, ِlən bir kimsəni diriltməyəcəkdir!" - deyə Allaha mِhkəm and içdilər. Xeyr! (Allah qiyamət günü ِlüləri qəbirlərindən çıxarıb dirildəcəyi haqda) doğru və´d etmişdir. Lakin insanların əksəriyyəti (bunu) bilməz! وَأَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ  ۙ  لاَ يَبْعَثُ اللَّهُ مَنْ يَمُوتُ  ۚ  بَلَى وَعْداً عَلَيْهِ حَقّا ً وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَعْلَمُونَ
Liyubayyina Lahumu Al-Ladhī Yakhtalifūna Fīhi Wa Liya`lama Al-Ladhīna Kafarū 'Annahum Kānū Kādhibīna َ016-039. (Allah hər bir mِ´mini və kafiri ِləndən sonra dirildəcəkdir ki) ixtilafda olduqları məsələləri izah etsin və (qiyamət günü ِlülərin diriləcəyini) inkar edənlər də ِzlərinin yalançı olduqlarını bilsinlər. لِيُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي يَخْتَلِفُونَ فِيه ِِ وَلِيَعْلَمَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّهُمْ كَانُوا كَاذِبِينَ
'Innamā Qawlunā Lishay'in 'Idhā 'Aradnāhu 'An Naqūla Lahu Kun Fayakūnu َ016-040. Biz hər hansı bir şeyi (yaratmaq) istədikdə ona sِzümüz: "Ol!" deməkdir. O da dərhal olar. إِنَّمَا قَوْلُنَا لِشَيْء ٍ إِذَا أَرَدْنَاهُ~ُ أَنْ نَقُولَ لَه ُُ كُنْ فَيَكُونُ
Wa Al-Ladhīna Hājarū Fī Al-Lahi Min Ba`di Mā Žulimū Lanubawwi'annahum Fī Ad-Dunyā  ۖ  Ĥasanatan Wa La'ajru Al-'Ākhirati  ۚ  'Akbaru Law Kānū Ya`lamūna َ016-041. Zülmə mə´ruz qaldıqdan sonra Allah uğrunda hicrət edənləri dünyada gِzəl bir yerdə sakin edəcəyik. Axirət mükafatı (Cənnət) isə daha bِyükdür. Kaş (kafirlər və hicrətdən geri qalanlar bunu) biləydilər! وَالَّذِينَ هَاجَرُوا فِي اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مَا ظُلِمُوا لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِي الدُّنْيَا حَسَنَة ً  ۖ  وَلَأَجْرُ الآخِرَةِ أَكْبَرُ  ۚ  لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ
Al-Ladhīna Şabarū Wa `Alá Rabbihim Yatawakkalūna َ016-042. (O mühacirlər hər cürə əziyyətə) dِzənlər və yalnız Rəbbinə təvəkkül edənlərdir! الَّذِينَ صَبَرُوا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ
Wa Mā 'Arsalnā Min Qablika 'Illā Rijālāan Nūĥī 'Ilayhim  ۚ  Fās'alū 'Ahla Adh-Dhikri 'In Kuntum Lā Ta`lamūna َ016-043. (Ya Rəsulum!) Biz səndən əvvəl də ِzlərinə vəhy etdiyimiz ancaq kişilər (kişi peyğəmbərlər) gِndərmişdik. Əgər (bunu) bilmirsinizsə, zikr (kitab, elm) əhlindən soruşun! (Müşriklər belə iddia edirdilər ki, peyğəmbərlər bəşərdən deyil, ancaq mələklərdən ola bilər. Buna cavab olaraq bildirilir ki, insanlara gِndərilən peyğəmbərlər mələk yox, məhz insan, ِzü də yalnız kişilərdən ibarət olmalıdır). وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ إِلاَّ رِجَالا ً نُوحِي إِلَيْهِمْ  ۚ  فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ
Bil-Bayyināti Wa Az-Zuburi  ۗ  Wa 'Anzalnā 'Ilayka Adh-Dhikra Litubayyina Lilnnāsi Mā Nuzzila 'Ilayhim Wa La`allahum Yatafakkarūna َ016-044. Biz onları (peyğəmbərliklərinin doğru olduğunu sübut edən) açıq-aşkar mِ´cüzələr və kitablarla gِndərdik. Sənə də Qur´anı nazil etdik ki, insanlara onlara gِndəriləni (hِkmləri, halal-haramı) izah edəsən və bəlkə, onlar da düşünüb dərk edələr! بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ  ۗ  وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ
'Afa'amina Al-Ladhīna Makarū As-Sayyi'āti 'An Yakhsifa Al-Lahu Bihimu Al-'Arđa 'Aw Ya'tiyahumu Al-`Adhābu Min Ĥaythu Lā Yash`urūna َ016-045. (Peyğəmbərlərə qarşı) pis hiylələr quranlar (pis işlər düzüb qoşanlar) Allahın onları yerə gِmməyəcəyinə, yaxud ِzləri də bilmədikləri bir yerdən onlara əzabın gəlməyəcəyinə əmindirlərmi?! أَفَأَمِنَ الَّذِينَ مَكَرُوا السَّيِّئَاتِ أَنْ يَخْسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الأَرْضَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَيْثُ لاَ يَشْعُرُونَ
'Aw Ya'khudhahum Fī Taqallubihim Famā Hum Bimu`jizīna َ016-046. Və ya gəzib dolaşarkən (səfər əsnasında) əzabın onları yaxalamasından (Allahın onları məhv etməsindən qorxmurlarmı?) Axı onlar (Allahı) aciz edə bilməzlər (Allahın əzabından qaçıb canlarını qurtara bilməzlər!) أَوْ يَأْخُذَهُمْ فِي تَقَلُّبِهِمْ فَمَا هُمْ بِمُعْجِزِينَ
'Aw Ya'khudhahum `Alá Takhawwufin Fa'inna Rabbakum Lara'ūfun Raĥīmun َ016-047. Yoxsa onlar tədriclə əzaba giriftar olmayacaqlarına (əmindirlər)?! Həqiqətən, Rəbbin şəfqətlidir, mərhəmətlidir! (Allah bəndələrinə əzab verməkdə tələsməz!) أَوْ يَأْخُذَهُمْ عَلَى تَخَوُّف ٍ فَإِنَّ رَبَّكُمْ لَرَءُوف ٌ رَحِيم ٌ
'Awalam Yaraw 'Ilá Mā Khalaqa Al-Lahu Min Shay'in Yatafayya'u Žilāluhu `Ani Al-Yamīni Wa Ash-Shamā'ili Sujjadāan Lillahi Wa Hum Dākhirūna َ016-048. Məgər onlar Allahın yaratdığı hər hansı bir şeyə baxıb gِrmürlərmi ki, onların kِlgələri Allaha acizanə surətdə səcdə edərək sağa-sola əyilir?! أَوَلَمْ يَرَوْا إِلَى مَا خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَيْء ٍ يَتَفَيَّأُ ظِلاَلُه ُُ عَنِ الْيَمِينِ وَالشَّمَائِلِ سُجَّدا ً لِلَّهِ وَهُمْ دَاخِرُونَ
Wa Lillahi Yasjudu Mā Fī As-Samāwāti Wa Mā Fī Al-'Arđi Min Dābbatin Wa Al-Malā'ikatu Wa Hum Lā Yastakbirūna َ016-049. Gِylərdə və yerdə olan (bütün) canlılar, hətta mələklər belə heç bir təkəbbür gِstərmədən Allaha səcdə edərlər! وَلِلَّهِ يَسْجُدُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ مِنْ دَابَّة ٍ وَالْمَلاَئِكَةُ وَهُمْ لاَ يَسْتَكْبِرُونَ
Yakhāfūna Rabbahum Min Fawqihim Wa Yaf`alūna Mā Yu'umarūna َ016-050. Onlar ِz (başlarının) üstündə olan Rəbbindən qorxar və ِzlərinə buyurulanları edərlər! يَخَافُونَ رَبَّهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ
Wa Qāla Al-Lahu Lā Tattakhidhū 'Ilahayni Athnayni  ۖ  'Innamā Huwa 'Ilahun Wāĥidun  ۖ  Fa'īyāya Fārhabūni َ016-051. Allah belə buyurdu: "İki tanrı qəbul etməyin. O (Allah) yalnız tək bir tanrıdır. Ancaq Məndən qorxun!" وَقَالَ اللَّهُ لاَ تَتَّخِذُوا إِلَهَيْنِ اثْنَيْنِ  ۖ  إِنَّمَا هُوَ إِلَه ٌ ٌ وَاحِد ٌ  ۖ  فَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ
Wa Lahu Mā Fī As-Samāwāti Wa Al-'Arđi Wa Lahu Ad-Dīnu Wa Aşibāan  ۚ  'Afaghayra Al-Lahi Tattaqūna َ016-052. Gِylərdə və yerdə nə varsa, hamısı Onundur! Din də (itaət və ibadət də) daim Onundur. Belə olduğu təqdirdə Allahdan başqasındanmı qorxursunuz? وَلَه ُُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَلَهُ الدِّينُ وَاصِباً  ۚ  أَفَغَيْرَ اللَّهِ تَتَّقُونَ
Wa Mā Bikum Min Ni`matin Famina Al-Lahi  ۖ  Thumma 'Idhā Massakumu Ađ-Đurru Fa'ilayhi Taj'arūna َ016-053. Sizə gələn hər bir ne´mət Allahdandır. Sonra sizə bir müsibət üz verdikdə Ona yalvarıb-yaxarırsınız! وَمَا بِكُمْ مِنْ نِعْمَة ٍ فَمِنَ اللَّهِ  ۖ  ثُمَّ إِذَا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فَإِلَيْهِ تَجْأَرُونَ
Thumma 'Idhā Kashafa Ađ-Đurra `Ankum 'Idhā Farīqun Minkum Birabbihim Yushrikūna َ016-054. Sonra sizi o müsibətdən qurtardığı zaman bir də gِrürsən ki, aranızda bir dəstə Rəbbinə şərik qoşur. ثُمَّ إِذَا كَشَفَ الضُّرَّ عَنْكُمْ إِذَا فَرِيق ٌ مِنْكُمْ بِرَبِّهِمْ يُشْرِكُونَ
Liyakfurū Bimā 'Ātaynāhum  ۚ  Fatamatta`ū  ۖ  Fasawfa Ta`lamūna َ016-055. Onlar bunu ِzlərinə verdiyimiz ne´mətlərə nankorluq etmək üçün edirlər. Hələ ki (dünyada) kef çəkib ləzzət alın. (Başınıza gələcək müsibəti) sonra biləcəksiniz! لِيَكْفُرُوا بِمَا آتَيْنَاهُمْ  ۚ  فَتَمَتَّعُوا  ۖ  فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ
Wa Yaj`alūna Limā Lā Ya`lamūna Naşībāan Mimmā Razaqnāhum  ۗ  Ta-Allāhi Latus'alunna `Ammā Kuntum Taftarūna َ016-056. (Müşriklər) onlara verdiyimiz ruzidən heç bir şey bilməyənlərə (heç nə anlamayan bütlərə) pay ayırırlar. Allaha and olsun ki, yaxdığınız iftiralara gِrə sorğu-sual ediləcəksiniz! وَيَجْعَلُونَ لِمَا لاَ يَعْلَمُونَ نَصِيبا ً مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ  ۗ  تَاللَّهِ لَتُسْأَلُنَّ عَمَّا كُنْتُمْ تَفْتَرُونَ
Wa Yaj`alūna Lillahi Al-Banāti Subĥānahu  ۙ  Wa Lahum Mā Yashtahūna َ016-057. Onlar Allaha qızlar isnad edirlər/ (Mələklər Allahın qızlarıdır, deyirlər). Allaha pakdır, müqəddəsdir. (Onun oğula-qıza ehtiyacı yoxdur. ) ضzlərinə gəldikdə isə istədiklərini (oğlan uşaqlarını) aid edirdilər. وَيَجْعَلُونَ لِلَّهِ الْبَنَاتِ سُبْحَانَه ُُ  ۙ  وَلَهُمْ مَا يَشْتَهُونَ
Wa 'Idhā Bushshira 'Aĥaduhum Bil-'Unthá Žalla Wajhuhu Muswaddāan Wa Huwa Kažīmun َ016-058. Onlardan birinə qızı olması ilə müjdə verdikdə qəzəblənib üzü qapqara qaralar. وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالأُنثَى ظَلَّ وَجْهُه ُُ مُسْوَدّا ً وَهُوَ كَظِيم ٌ
Yatawārá Mina Al-Qawmi Min Sū'i Mā Bushshira Bihi  ۚ  'Ayumsikuhu `Alá Hūnin 'Am Yadussuhu Fī At-Turābi  ۗ  'Alā Sā'a Mā Yaĥkumūna َ016-059. Verilən müjdənin pisliyi üzündən tayfasından qaçıb gizlənər. (Allah bilir!) Gِrəsən, onu (o kِrpəni) zillət içində saxlayacaq, yoxsa torpağa gِməcək? (Diri-diri basdıracaq?) Bir gِrün onlar necə pis mühakimə yürüdürlər! (Oğlanları ِzlərinə gِtürüb qızları Allaha isnad edirlər. ) يَتَوَارَى مِنَ الْقَوْمِ مِنْ سُوءِ مَا بُشِّرَ بِهِ~ِ  ۚ  أَيُمْسِكُه ُُ عَلَى هُونٍ أَمْ يَدُسُّه ُُ فِي التُّرَابِ  ۗ  أَلاَ سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ
Lilladhīna Lā Yu'uminūna Bil-'Ākhirati Mathalu As-Saw'i  ۖ  Wa Lillahi Al-Mathalu Al-'A`lá  ۚ  Wa Huwa Al-`Azīzu Al-Ĥakīmu َ016-060. Ən pis sifət (evlənmək üçün qadınlara ehtiyac hiss etdikləri halda, qız uşaqlarını diri-diri torpağa basırmaq) axirətə inanmayanlara, ən yüksək sifət (vəhdaniyyət) isə Allaha məxsusdur. Allah yenilməz qüvvət (qüdrət) sahibi, hikmət sahibidir! لِلَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ مَثَلُ السَّوْءِ  ۖ  وَلِلَّهِ الْمَثَلُ الأَعْلَى  ۚ  وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
Wa Law Yu'uākhidhu Al-Lahu An-Nāsa Bižulmihim Mā Taraka `Alayhā Min Dābbatin Wa Lakin Yu'uakhkhiruhum 'Ilá 'Ajalin Musammáan  ۖ  Fa'idhā Jā'a 'Ajaluhum Lā Yasta'khirūna Sā`atan  ۖ  Wa Lā Yastaqdimūna َ016-061. Əgər Allah insanları zülmləri üzündən cəzalandırsaydı, yer üzündə heç bir canlını sağ buraxmazdı. Lakin (Allah) onlara müəyyən müddət (ِmürlərinin sonunadək) mِhlət verər. Əcəlləri gəlib çatdıqda isə (ondan) bircə saat belə nə geri qalar, nə də irəli keçə bilərlər. وَلَوْ يُؤَاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِمْ مَا تَرَكَ عَلَيْهَا مِنْ دَابَّة ٍ وَلَكِنْ يُؤَخِّرُهُمْ إِلَى أَجَل ٍ مُسَمّى ً  ۖ  فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لاَ يَسْتَأْخِرُونَ سَاعَة ً  ۖ  وَلاَ يَسْتَقْدِمُونَ
Wa Yaj`alūna Lillahi Mā Yakrahūna Wa Taşifu 'Alsinatuhumu Al-Kadhiba 'Anna Lahumu Al-Ĥusná  ۖ  Lā Jarama 'Anna Lahumu An-Nāra Wa 'Annahum Mufraţūna َ016-062. (Müşriklər) ِzlərinin bəyənmədiklərini (qızları) Allaha isnad edərlər. Dilləri də: "Onları ən gِzəl aqibət (Cənnət, Allah rizası) gِzləyir!" - deyə yalan sِylər. Şübhəsiz ki, onları Cəhənnəm gِzləyir. Onlar (Cəhənnəm atəşinə daxil olduqdan sonra hamı tərəfindən) tərk olunacaqlar. (Və ya onlar gündən-günə Cəhənnəmə yaxınlaşanlardır. ) وَيَجْعَلُونَ لِلَّهِ مَا يَكْرَهُونَ وَتَصِفُ أَلْسِنَتُهُمُ الْكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ الْحُسْنَى  ۖ  لاَ جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ النَّارَ وَأَنَّهُمْ مُفْرَطُونَ
Ta-Allāhi Laqad 'Arsalnā 'Ilá 'Umamin Min Qablika Fazayyana Lahumu Ash-Shayţānu 'A`mālahum Fahuwa Walīyuhumu Al-Yawma Wa Lahum `Adhābun 'Alīmun َ016-063. (Ya Rəsulum!) Allaha and olsun ki, səndən əvvəl də ümmətlərə peyğəmbərlər gِndərmişdik. Şeytan onlar ِz (çirkin) əməllərini xoş gِstərmişdi. Bu gün Şeytan onların dostudur (havadarıdır). Onlar (qiyamət günü) şiddətli əzaba düçar olacaqlar! تَاللَّهِ لَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَى أُمَم ٍ مِنْ قَبْلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ الْيَوْمَ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيم ٌ
Wa Mā 'Anzalnā `Alayka Al-Kitāba 'Illā Litubayyina Lahumu Al-Ladhī Akhtalafū Fīhi  ۙ  Wa Hudáan Wa Raĥmatan Liqawmin Yu'uminūna َ016-064. Biz Kitabı (Qur´anı) sənə yalnız (müşriklərə) ixtilafda olduqları (tِvhid, qiyamət, qəza-qədər və s. bu kimi) məsələləri izah etmək və mِ´minlərə bir hidayət və mərhəmət olsun deyə nazil etdik! وَمَا أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ إِلاَّ لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي اخْتَلَفُوا فِيه ِِ  ۙ  وَهُدى ً وَرَحْمَة ً لِقَوْم ٍ يُؤْمِنُونَ
Wa Allāhu 'Anzala Mina As-Samā'i Mā'an Fa'aĥyā Bihi Al-'Arđa Ba`da  ۚ  Mawtihā 'Inna Fī Dhālika La'āyatan Liqawmin Yasma`ūna َ016-065. Allah gِydən bir yağış endirər, onunla yer üzünü ِldükdən (quruduqdan) sonra dirildər. (ضyüd-nəshihətə) qulaq asanlar üçün bunda bir ibrət vardır. (Allah quru torpağa həyat verə bildiyi kimi, insanları da ِləndən sonra diriltməyə qadirdir!) وَاللَّهُ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاء ً فَأَحْيَا بِهِ الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا  ۚ  إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَة ً لِقَوْم ٍ يَسْمَعُونَ
Wa 'Inna Lakum Fī Al-'An`ām La`ibratan  ۖ  Nusqīkum Mimmā Fī Buţūnihi Min Bayni Farthin Wa Damin Labanāan Khālişāan Sā'ighāan Lilshshāribīna َ016-066. Şübhəsiz ki, davarda (sağmal heyvanlarda) da sizin üçün bir ibrət vardır. Biz onların qarınlarındakı qanla ifrazat arasında olan təmiz südü sizə içirdirik. O, içənlərin boğazından rahat keçər. (Qanın və ifrazatın dadı, qoxusu və rəngi əsla südə qarışmaz. Əksinə, südə elə bir tam verərik ki, o, içənlərə xoş gələr). وَإِنَّ لَكُمْ فِي الأَنعَام لَعِبْرَة ً  ۖ  نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِه ِِ مِنْ بَيْنِ فَرْث ٍ وَدَم ٍ لَبَناً خَالِصا ً سَائِغا ً لِلشَّارِبِينَ
Wa Min Thamarāti An-Nakhīli Wa Al-'A`nābi Tattakhidhūna Minhu Sakarāan Wa Rizqāan Ĥasanāan  ۗ  'Inna Fī Dhālika La'āyatan Liqawmin Ya`qilūna َ016-067. Siz xurma ağaclarının meyvəsindən və üzümlərdən şərab (yaxud sirkə) və gِzəl ruzi (kişmiş, mِvüc, bəhməz, quru xurma və s.) düzəldirsiniz. Şübhəsiz ki, bunda da ağılla düşünənlər üçün bir ibrət vardır. وَمِنْ ثَمَرَاتِ النَّخِيلِ وَالأَعْنَابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَرا ً وَرِزْقاً حَسَنا ً  ۗ  إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَة ً لِقَوْم ٍ يَعْقِلُونَ
Wa 'Awĥá Rabbuka 'Ilá An-Naĥli 'Ani Attakhidhī Mina Al-Jibāli Buyūtāan Wa Mina Ash-Shajari Wa Mimmā Ya`rishūna َ016-068. Rəbbin bal arısına belə vəhy (təlqin) etdi: "Dağlarda, ağaclarda və (insanların) qurduqları çardaqlarda (evlərin damında, üzümlüklərdə) ِzünə evlər tik (pətəklər sal); وَأَوْحَى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتا ً وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا يَعْرِشُونَ
Thumma Kulī Min Kulli Ath-Thamarāti Fāslukī Subula Rabbiki Dhululāan  ۚ  Yakhruju Min Buţūnihā Sharābun Mukhtalifun 'Alwānuhu Fīhi Shifā'un Lilnnāsi  ۗ  'Inna Fī Dhālika La'āyatan Liqawmin Yatafakkarūna َ016-069. Sonra bütün meyvələrdən ye və Rəbbinin sənə gِstərdiyi yolla rahat (asanlıqla) get! (Və ya: "Rəbbinin yollarını itaətlə tut!") (O arıların) qarınlarından insanlar üçün şəfa olan müxtəlif rəngli (ağ, sarı, qırmızı) bal çıxar. Şühəsiz ki, bunda düşünüb dərk edənlər üçün bir ibrət vardır! ثُمَّ كُلِي مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلا ً  ۚ  يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَاب ٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُه ُُ فِيه ِِ شِفَاء ٌ لِلنَّاسِ  ۗ  إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَة ً لِقَوْم ٍ يَتَفَكَّرُونَ
Wa Allāhu Khalaqakum Thumma  ۚ  Yatawaffākum Wa Minkum Man Yuraddu 'Ilá 'Ardhali Al-`Umuri Likay Lā Ya`lama Ba`da `Ilmin  ۚ  Shay'āan 'Inna Al-Laha `Alīmun Qadīrun َ016-070. Allah sizi yaratmışdır, sonra da (əcəliniz çatanda) ِldürəcəkdir. Sizin bir qisminiz ِmrün ən rəzil (ixtiyar) çağına (80-90 yaşlarına) çatdırılar ki, (vaxtilə) bildiyi hər şeyi unudar. (İnsan qocalığın ən düşgün dِvründə bildiyini unudar, xasiyyətini dəyişib uşaq kimi olar. Bu, əsasən, kafirlərə aiddir. Lakin Qur´an oxuyan, oruc tutub namaz qılan, sidq-ürəkdən ibadət edən şəxsin isə ixtiyar çağında belə, ağlı başında olar, uzun ِmür onun qiymətini və kəramətini Allah yanında daha da artırar). Həqiqətən, Allah (hər şeyi) biləndir, (hər şeyə) qadirdir! وَاللَّهُ خَلَقَكُمْ ثُمَّ يَتَوَفَّاكُمْ  ۚ  وَمِنْكُمْ مَنْ يُرَدُّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْ لاَ يَعْلَمَ بَعْدَ عِلْم ٍ شَيْئا ً  ۚ  إِنَّ اللَّهَ عَلِيم ٌ قَدِير Wa Allāhu Fađđala Ba`đakum `Alá Ba`đin Fī  ۚ  Ar-Rizqi Famā Al-Ladhīna Fuđđilū Birāddī Rizqihim `Alá Mā Malakat 'Aymānuhum Fahum Fīhi  ۚ  Sawā'un 'Afabini`mati Al-Lahi Yajĥadūna َ016-071. Allah ruzi baxımından birinizi digərinizdən üstün etmişdir. ـstün olanlar (varlılar) tabeçiliyində olanları (qulları, kənizləri) ِz ruzilərinə şərik etməzlər ki, bu cəhətdən bərabər olsunlar. (Və ya onlar hamısı ruziyə şərik olduqları halda, varlılar ِz ruzilərini tabeçiliyində olanlara verməzlər. Var-dِvlət sahibləri ِz ruzilərini onlara tabe olanlarla bərabər bِlməyi, onları mallarına şərik etməyi ِzlərinə rəva bilmədikləri halda, hər şeyin xaliqi olan Allaha cansız bütləri və digər tanrıları şərik qoşmağı necə rəva gِrürlər?) İndi onlar Allahın ne´mətlərini inkarmı edirlər? وَاللَّهُ فَضَّلَ بَعْضَكُمْ عَلَى بَعْض ٍ فِي الرِّزْقِ  ۚ  فَمَا الَّذِينَ فُضِّلُوا بِرَادِّي رِزْقِهِمْ عَلَى مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَهُمْ فِيه ِِ سَوَاءٌ  ۚ  أَفَبِنِعْمَةِ اللَّهِ يَ Wa Allāhu Ja`ala Lakum Min 'Anfusikum 'Azwājāan Wa Ja`ala Lakum Min 'Azwājikum Banīna Wa Ĥafadatan Wa Razaqakum Mina  ۚ  Aţ-Ţayyibāti 'Afabiālbāţili Yu'uminūna Wa Bini`mati Al-Lahi Hum Yakfurūna َ016-072. Allah sizin üçün ِzünüzdən (Adəm və Həvvadan, yaxud ِz cinsinizdən) zِvcələr yaratdı, zِvcələrinizdən də sizin üçün oğullar, nəvələr əmələ gətirdi, pak (halal) ne´mətlərindən sizə ruzi verdi. Belə olduqda, onlar (müşriklər) batilə inanıb Allahın ne´mətini inkarmı edirlər? وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجا ً وَجَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ بَنِينَ وَحَفَدَة ً وَرَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ  ۚ  أَفَبِالْبَاطِلِ يُؤْمِنُونَ وَبِنِعْمَةِ اللَّهِ هُمْ يَكْفُرُونَ
Wa Ya`budūna Min Dūni Al-Lahi Mā Lā Yamliku Lahum Rizqāan Mina As-Samāwāti Wa Al-'Arđi Shay'āan Wa Lā Yastaţī`ūna َ016-073. (Müşriklər) Allahı qoyub gِylərdən və yerdən onlara verəcək heç bir ruzisi olmayan və buna gücləri də çatmayanlara (bütlərə) ibadət edirlər. وَيَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لاَ يَمْلِكُ لَهُمْ رِزْقا ً مِنَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ شَيْئا ً وَلاَ يَسْتَطِيعُونَ
Falā Tađribū Lillahi Al-'Amthāla  ۚ  'Inna Al-Laha Ya`lamu Wa 'Antum Lā Ta`lamūna َ016-074. (Allah qoşduğunuz şərikləri, Onun yaratdıqlarını) Allaha bənzətməyin. Allah (heç bir şəriki olmadığını, heç bir məxluqun Ona bənzəmədiyini) bilir, siz isə (bu həqiqəti) bilmirsiniz! فَلاَ تَضْرِبُوا لِلَّهِ الأَمْثَالَ  ۚ  إِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ
Đaraba Al-Lahu Mathalāan `Abdāan Mamlūkāan Lā Yaqdiru `Alá Shay'in Wa Man Razaqnāhu Minnā Rizqāan Ĥasanāan Fahuwa Yunfiqu Minhu Sirrāan Wa Jahrāan  ۖ  Hal Yastawūna  ۚ  Al-Ĥamdu Lillahi  ۚ  Bal 'Aktharuhum Lā Ya`lamūna َ016-075. Allah belə bir məsəl çəkdi: "Heç bir şeyə gücü çatmayan və başqasının malı olan bir qul ِzünə verdiyimiz gِzəl ruzidən (Allah yolunda) gizli və aşkar sərf edən birisi ilə (azad bir insanla) eyni ola bilərmi?! Həmd (hər cür tə´rif və şükür) yalnız Allaha məxsusdur, lakin (müşriklərin) əksəriyyəti (bunu) bilməz! ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً عَبْدا ً مَمْلُوكا ً لاَ يَقْدِرُ عَلَى شَيْء ٍ وَمَنْ رَزَقْنَاه ُُ مِنَّا رِزْقاً حَسَنا ً فَهُوَ يُنفِقُ مِنْهُ سِرّا ً وَجَهْراً  ۖ  هَلْ يَسْتَوُونَ  ۚ  الْحَمْدُ لِلَّهِ  ۚ  بَلْ أَكْثَرُهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ
Wa Đaraba Al-Lahu Mathalāan Rajulayni 'Aĥaduhumā 'Abkamu Lā Yaqdiru `Alá Shay'in Wa Huwa Kallun `Alá Mawlāhu 'Aynamā Yuwajjhhhu Lā Ya'ti Bikhayrin  ۖ  Hal Yastawī Huwa Wa Man Ya'muru Bil-`Adli  ۙ  Wa Huwa `Alá Şirāţin Mustaqīmin َ016-076. Allah iki nəfər (ضzü ilə bütlər) barəsində yenə belə bir məsəl buyurdu: (bu iki nəfərin) biri dilsizdir (laldır), heç bir şeyə gücü çatmaz. O ِz ağasına bir yükdür, onu hara yollasa, xeyirlə qayıtmaz. O heç doğru yolda olub haqq-ədaləti əmr edən (insanları ədalətli işlər gِrməyə sِvq edən) bir kimsə kimi ola bilərmi?! وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلا ً رَجُلَيْنِ أَحَدُهُمَا أَبْكَمُ لاَ يَقْدِرُ عَلَى شَيْء ٍ وَهُوَ كَلٌّ عَلَى مَوْلاَهُ~ُ أَيْنَمَا يُوَجّههُّ لاَ يَأْتِ بِخَيْرٍ  ۖ  هَلْ يَسْتَوِي هُوَ وَمَنْ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ  ۙ  وَهُوَ عَلَى صِرَاط ٍ مُسْتَقِيم ٍ
Wa Lillahi Ghaybu As-Samāwāti Wa Al-'Arđi  ۚ  Wa Mā 'Amru As-Sā`ati 'Illā Kalamĥi Al-Başari 'Aw Huwa 'Aqrabu  ۚ  'Inna Al-Laha `Alá Kulli Shay'in Qadīrun َ016-077. Gِylərin və yerin qeybini (gِzə gِrünməyən, heç kəsə bəlli olmayan məchul sirlərini) bilmək ancaq Allaha məxsusdur. Qiyamətin qopması (əmri) bir gِz qırpımında, yaxud daha tez olar. Allah, həqiqətən, hər şeyə qadirdir! وَلِلَّهِ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ  ۚ  وَمَا أَمْرُ السَّاعَةِ إِلاَّ كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ  ۚ  إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْء ٍ قَدِير ٌ
Wa Allāhu 'Akhrajakum Min Buţūni 'Ummahātikum Lā Ta`lamūna Shay'āan Wa Ja`ala Lakumu As-Sam`a Wa Al-'Abşāra Wa  ۙ  Al-'Af'idata La`allakum Tashkurūna َ016-078. Allah sizi analarınızın bətnlərindən heç bir şey bilmədiyiniz (dərk etmədiyiniz) halda çıxartdı. Sonra sizə qulaq, gِz və qəlb verdi ki, (Allahın əmrlərini eşidib, qüdrətini və əzəmətini gِrüb, vəhdaniyyətini duyub) şükür edəsiniz! وَاللَّهُ أَخْرَجَكُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ لاَ تَعْلَمُونَ شَيْئا ً وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالأَبْصَارَ وَالأَفْئِدَةَ  ۙ  لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
'Alam Yaraw 'Ilá Aţ-Ţayri Musakhkharātin Fī Jawwi As-Samā'i Mā Yumsikuhunna 'Illā Al-Lahu  ۗ  'Inna Fī Dhālika La'āyātin Liqawmin Yu'uminūna َ016-079. Məgər (müşriklər) yerlə gِy arasında (uçaraq Allaha) ram olmuş quşları gِrmürlər?! Onları (havada) yalnız Allah saxlayır (bütün hərəkətlərini ancaq Allah idarə edir). Həqiqətən, bunda mِ´minlər üçün ibrətlər vardır! أَلَمْ يَرَوْا إِلَى الطَّيْرِ مُسَخَّرَات ٍ فِي جَوِّ السَّمَاءِ مَا يُمْسِكُهُنَّ إِلاَّ اللَّهُ  ۗ  إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَات ٍ لِقَوْم ٍ يُؤْمِنُونَ
Wa Allāhu Ja`ala Lakum Min Buyūtikum Sakanāan Wa Ja`ala Lakum Min Julūdi Al-'An`āmi Buyūtāan Tastakhiffūnahā Yawma Ža`nikum Wa Yawma  ۙ  'Iqāmatikum Wa Min 'Aşwāfihā Wa 'Awbārihā Wa 'Ash`ārihā 'Athāthāan Wa Matā`āan 'Ilá Ĥīnin َ016-080. Allah evlərinizi sizə məskən (yaşayıb dincəlmə yeri) etdi, heyvanların dərilərindən həm kِç vaxtı, həm də bir yerdə qaldığınız zaman (daşınması) sizin üçün yüngül (asan) olan evlər-çadırlar düzəltdi, onların yunundan, tükündən və qılından müəyyən vaxta qədər (ِmrünüzün sonuna kimi və ya onlar kِhnələnədək) istifadə edəcəyiniz ev əşyası (pal-paltar, xalça-palaz) və (satlıq) mal verdi. وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ بُيُوتِكُمْ سَكَنا ً وَجَعَلَ لَكُمْ مِنْ جُلُودِ الأَنعَامِ بُيُوتا ً تَسْتَخِفُّونَهَا يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَيَوْمَ إِقَامَتِكُمْ  ۙ  وَمِنْ أَصْوَافِهَا وَأَوْبَارِهَا وَأَشْعَارِهَا أَثَاثا ً وَمَتَاعا ً إِلَى حِين ٍ
Wa Allāhu Ja`ala Lakum Mimmā Khalaqa Žilālāan Wa Ja`ala Lakum Mina Al-Jibāli 'Aknānāan Wa Ja`ala Lakum Sarābīla Taqīkumu Al-Ĥarra Wa Sarābīla Taqīkum  ۚ  Ba'sakum Kadhālika Yutimmu Ni`matahu `Alaykum La`allakum Tuslimūna َ016-081. Allah yaratdığı şeylərdən (ağaclardan, evlərdən, dağlardan və buludlardan) sizin üçün (günəşin hərarətindən qorunmaq məqsədilə) kِlgəliklər əmələ gətirdi, sizdən ِtrü dağlarda sığınacaqlar (mağaralar, kahalar), sizi istidən (və soyuqdan) saxlayacaq (yun, kətan, pambıq) kِynəklər, (sizi müharibədə) qoruyacaq zirehli geyimlər düzəltdi. Allah ne´mətini sizə belə tamamlayıb verdi ki, bəlkə, Ona itaət edəsiniz (müsəlman olasınız)! وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِمَّا خَلَقَ ظِلاَلا ً وَجَعَلَ لَكُمْ مِنَ الْجِبَالِ أَكْنَانا ً وَجَعَلَ لَكُمْ سَرَابِيلَ تَقِيكُمُ الْحَرَّ وَسَرَابِيلَ تَقِيكُمْ بَأْسَكُمْ  ۚ  كَذَلِكَ يُتِمُّ نِعْمَتَه ُُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْلِمُونَ
Fa'in Tawallaw Fa'innamā `Alayka Al-Balāghu Al-Mubīnu َ016-082. (Ya Rəsulum! Əgər bütün bunlardan sonra müşriklər) yenə də (səndən) üz dِndərsələr (ürəyini qısma)! اünki sənin vəzifən ancaq (Mənim dinimi, hِkmlərimi) açıq-aşkar təbliğ etməkdir! فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاَغُ الْمُبِينُ
Ya`rifūna Ni`mata Al-Lahi Thumma Yunkirūnahā Wa 'Aktharuhumu Al-Kāfirūna َ016-083. Onlar Allahın ne´mətini (Muhəmməd əleyhissəlamı peyğəmbər gِndərməklə onlara etdiyi lütfü) bilir, lakin sonra onu (Muhəmməd əleyhissəlamın peyğəmbərliyini) danırlar. Onların əksəriyyəti kafirdir. يَعْرِفُونَ نِعْمَةَ اللَّهِ ثُمَّ يُنكِرُونَهَا وَأَكْثَرُهُمُ الْكَافِرُونَ
Wa Yawma Nab`athu Min Kulli 'Ummatin Shahīdāan Thumma Lā Yu'udhanu Lilladhīna Kafarū Wa Lā Hum Yusta`tabūna َ016-084. Qiyamət günü hər ümmətdən bir şahid (ِz peyğəmbərini) gətirəcəyik. (Onlar mِ´minlərin lehinə, kafirlərin əleyhinə şahidlik edəcəklər). Kafirlərə (üzrxahlıq etməyə) izin verilməyəcək, heç üzr diləmələri də istənilməyəcəkdir! وَيَوْمَ نَبْعَثُ مِنْ كُلِّ أُمَّة ٍ شَهِيدا ً ثُمَّ لاَ يُؤْذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُوا وَلاَ هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ
Wa 'Idhā Ra'á Al-Ladhīna Žalamū Al-`Adhāba Falā Yukhaffafu `Anhum Wa Lā Hum Yunžarūna َ016-085. Zalımlar (kafirlər, müşriklər) əzabı (Cəhənnəm əzabını) gِrüncə (yalvarıb-yaxaracaqlar), lakin (əzabları) yüngülləşdirilməyəcək, (tِvbə üçün) onlara bir an belə mِhlət də verilməyəcəkdir! وَإِذَا رَأَى الَّذِينَ ظَلَمُوا الْعَذَابَ فَلاَ يُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَلاَ هُمْ يُنظَرُونَ
Wa 'Idhā Ra'á Al-Ladhīna 'Ashrakū Shurakā'ahum Qālū Rabbanā Hā'uulā' Shurakā'uunā Al-Ladhīna Kunnā Nad`ū Min Dūnika  ۖ  Fa'alqaw 'Ilayhimu Al-Qawla 'Innakum Lakādhibūna َ016-086. Müşriklər (Allaha qoşduqları) şəriklərini (bütləri, tanrıları) gِrdükdə: "Ey Rəbbimiz! Bunlar bizim Səndən savayı (bizi Sənə yaxınlaşdırmaq məqsədilə) ibadət etdiyimiz şəriklərimizdir!" - deyəcəklər. (Bütlər də) onlara: "Siz əsl yalançısınız! (Biz sizi Allahı tərk edib bizə tapınmağa də´vət etməmişdik!)" - deyə cavab verəcəklər. وَإِذَا رَأَى الَّذِينَ أَشْرَكُوا شُرَكَاءَهُمْ قَالُوا رَبَّنَا هَاؤُلاَء شُرَكَاؤُنَا الَّذِينَ كُنَّا نَدْعُو مِنْ دُونِكَ  ۖ  فَأَلْقَوْا إِلَيْهِمُ الْقَوْلَ إِنَّكُمْ لَكَاذِبُونَ
Wa 'Alqaw 'Ilá Al-Lahi Yawma'idhin As-Salama  ۖ  Wa Đalla `Anhum Mā Kānū Yaftarūna َ016-087. (Müşriklər) o gün (günahlarını e´tiraf edərək) Allaha təslim olacaq, ِzlərindən uydurub düzəltdikləri (bütlər) də aradan çıxacaqlar! وَأَلْقَوْا إِلَى اللَّهِ يَوْمَئِذ ٍ السَّلَمَ  ۖ  وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَفْتَرُونَ
Al-Ladhīna Kafarū Wa Şaddū `An Sabīli Al-Lahi Zidnāhum `Adhābāan Fawqa Al-`Adhābi Bimā Kānū Yufsidūna َ016-088. Tِrətdikləri fitnə-fəsada gِrə (insanları) Allah yolundan dِndərən kafirlərin əzablarının üstünə bir əzab da artıracağıq! الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ زِدْنَاهُمْ عَذَابا ً فَوْقَ العَذَابِ بِمَا كَانُوا يُفْسِدُونَ
Wa Yawma Nab`athu Fī Kulli 'Ummatin Shahīdāan `Alayhim Min 'Anfusihim  ۖ  Wa Ji'nā Bika Shahīdāan `Alá Hā'uulā'  ۚ  Wa Nazzalnā `Alayka Al-Kitāba Tibyānāan Likulli Shay'in Wa Hudáan Wa Raĥmatan Wa Bushrá Lilmuslimīna َ016-089. Qiyamət günü hər ümmətə ِzlərindən bir şahid (hər ümmətin ِz peyğəmbərini) gِndərəcəyik (tutacağıq). (Ya Rəsulum!) Səni də bunlara (ِz ümmətinə) şahid gətirəcəyik. Biz Qur´anı sənə hər şeyi (dini hِkmləri, halal-haramı, günahı və savabı) izah etmək üçün, müsəlmanlara (və ya Allahın vəhdaniyyətini qəbul edən bütün insanlara) da bir hidayət, mərhəmət və müjdə olaraq nazil etdik! وَيَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّة ٍ شَهِيداً عَلَيْهِمْ مِنْ أَنفُسِهِمْ  ۖ  وَجِئْنَا بِكَ شَهِيداً عَلَى هَاؤُلاَء  ۚ  وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانا ً لِكُلِّ شَيْء ٍ وَهُدى ً وَرَحْمَة ً وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ
'Inna Al-Laha Ya'muru Bil-`Adli Wa Al-'Iĥsāni Wa 'Ītā'i Dhī Al-Qurbá Wa Yanhá `Ani Al-Faĥshā'i Wa Al-Munkari Wa Al-Baghyi  ۚ  Ya`ižukum La`allakum Tadhakkarūna َ016-090. Həqiqətən, Allah (Qur´anda insanlara) ədalətli olmağı, yaxşılıq etməyi, qohumlara (haqqını) verməyi (kasıb qohum-əqrabaya şəriətin vacib bildiyi tərzdə əl tutmağı) buyurar, zina etməyi, pis işlər gِrməyi və zülm etməyi isə qadağan edir. (Allah) sizə düşünüb ibrət alasınız deyə, belə ِyüd-nəsihət verir! إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ  ۚ  يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ
Wa 'Awfū Bi`ahdi Al-Lahi 'Idhā `Āhadtum Wa Lā Tanquđū Al-'Aymāna Ba`da Tawkīdihā Wa Qad Ja`altumu Al-Laha `Alaykum Kafīlāan  ۚ  'Inna Al-Laha Ya`lamu Mā Taf`alūna َ016-091. Əhd etdiyiniz zaman Allaha verdiyiniz əhdi yerinə yetirin. Allahı ِzünüzə zamin edib mِhkəm and içdikdən sonra onu pozmayın. Həqiqətən, Allah nə etdiyinizi bilir! وَأَوْفُوا بِعَهْدِ اللَّهِ إِذَا عَاهَدْتُمْ وَلاَ تَنقُضُوا الأَيْمَانَ بَعْدَ تَوْكِيدِهَا وَقَدْ جَعَلْتُمُ اللَّهَ عَلَيْكُمْ كَفِيلا ً  ۚ  إِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ
Wa Lā Takūnū Kāllatī Naqađat Ghazlahā Min Ba`di Qūwatin 'Ankāthāan Tattakhidhūna 'Aymānakum Dakhalāan Baynakum 'An Takūna 'Ummatun Hiya 'Arbá Min 'Ummatin  ۚ  'Innamā Yablūkumu Al-Lahu Bihi  ۚ  Wa Layubayyinanna Lakum Yawma Al-Qiyāmati Mā Kuntum Fīhi Takhtalifūna َ016-092. Mِhkəm əyirdiyi ipliyi sonradan qıran (təzədən açıb sِkən) qadın kimi olmayın. Siz bir ümmət digərindən (sayca) çox olduğu üçün aranızdakı andları yalana çevirirsiniz (fitnə-fəsad aləti edirsiniz). (Bu gün bir qəbilə ilə müqavilə bağlayır, sabah daha qüvvətli, daha varlı bir qəbilə ilə rastlaşdıqda əvvəlki ilə bağladığınız müqaviləni pozub onunla sazişə girisiniz). Allah bununla yalnız sizi sınayır. O, qiyamət günü ixtilafda olduğunuz (dini) məsələləri sizə izah edəcəkdir! وَلاَ تَكُونُوا كَالَّتِي نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنكَاثا ً تَتَّخِذُونَ أَيْمَانَكُمْ دَخَلا ً بَيْنَكُمْ أَنْ تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرْبَى مِنْ أُمَّة ٍ  ۚ  إِنَّمَا يَبْلُوكُمُ اللَّهُ بِه ِِ  ۚ  وَلَيُبَيِّنَ
Wa Law Shā'a Al-Lahu Laja`alakum 'Ummatan Wāĥidatan Wa Lakin Yuđillu Man Yashā'u Wa Yahdī Man Yashā'u  ۚ  Wa Latus'alunna `Ammā Kuntum Ta`malūna َ016-093. Əgər Allah istəsəydi, sizi (eynilə dində olan) tək bir ümmət edərdi. (Allah) dilədiyini zəlalətə salar, dilədiyini isə doğru yola yِnəldər. Sِzsüz ki, etdiyiniz əməllərə gِrə sorğu-sual olunacaqsınız! وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّة ً وَاحِدَة ً وَلَكِنْ يُضِلُّ مَنْ يَشَاءُ وَيَهْدِي مَنْ يَشَاءُ  ۚ  وَلَتُسْأَلُنَّ عَمَّا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
Wa Lā Tattakhidhū 'Aymānakum Dakhalāan Baynakum Fatazilla Qadamun Ba`da Thubūtihā Wa Tadhūqū As-Sū'a Bimā Şadadtum `An Sabīli Al-Lahi  ۖ  Wa Lakum `Adhābun `Ažīmun َ016-094. Aralarınızdakı andlarını yalana çevirib fitnə-fəsad aləti etməyin. Yoxsa ayağınız mِhkəm olduğu ikən sürüşər (imana gəldikdən sonra ondan xaric olarsınız) və (insanları) Allah yolundan dِndərdiyinizə gِrə (dünyada) əzabı dadarsınız. (Hələ axirətdə də) sizi dəhşətli bir əzab gِzləyir! (Peyğəmbərlə əhd bağladıqdan sonra hِrmət, ehtiram qazanan şəxs sِzündə mِhkəm durmayıb əhdini pozsa, nüfuzunu itirər və ِzünü fəlakətə, məhvə düçar etmiş olar). وَلاَ تَتَّخِذُوا أَيْمَانَكُمْ دَخَلا ً بَيْنَكُمْ فَتَزِلَّ قَدَم ٌ بَعْدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُوا السُّوءَ بِمَا صَدَدْتُمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ  ۖ  وَلَكُمْ عَذَابٌ عَظِيم ٌ
Wa Lā Tashtarū Bi`ahdi Al-Lahi Thamanāan Qalīlāan  ۚ  'Innamā `Inda Al-Lahi Huwa Khayrun Lakum 'In Kuntum Ta`lamūna َ016-095. Allahla bağladığınız əhdi ucuz satmayın. (Əhdi pozmadığınıza gِrə) Allah yanında olan (savab) sizin üçün (dünya mənfəətindən) daha yaxşıdır. Kaş biləydiniz! وَلاَ تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اللَّهِ ثَمَنا ً قَلِيلا ً  ۚ  إِنَّمَا عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْر ٌ لَكُمْ إِنْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
Mā `Indakum Yanfadu  ۖ  Wa Mā `Inda Al-Lahi Bāqin  ۗ  Wa Lanajziyanna Al-Ladhīna Şabarū 'Ajrahum Bi'aĥsani Mā Kānū Ya`malūna َ016-096. Sizdə olan (dünya malı) tükənər, Allah dərgahında olan (axirət ne´mətləri) isə əbədidir. (Allah yolunda əziyyətlərə) dِzənləri etdikləri yaxşı əməllərin müqabilində mükafatlandıracağıq (yaxud gِrdükləri yaxşı işlərin əvəzində onlara daha yaxşı mükafat verəcəyik!)! مَا عِنْدَكُمْ يَنفَدُ  ۖ  وَمَا عِنْدَ اللَّهِ بَاق ٍ  ۗ  وَلَنَجْزِيَنَّ الَّذِينَ صَبَرُوا أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
Man `Amila Şāliĥāan Min Dhakarin 'Aw 'Unthá Wa Huwa Mu'uminun Falanuĥyiyannahu Ĥayāatan Ţayyibatan  ۖ  Wa Lanajziyannahum 'Ajrahum Bi'aĥsani Mā Kānū Ya`malūna َ016-097. Mِ´min olub yaxşı işlər gِrən (Allaha itaət edən) kişi və qadına (dünyada və axirətdə) xoş həyat nəsib edəcək və etdikləri yaxşı əməllərə gِrə mükafatlarını verəcəyik. (Və ya gِrdükləri yaxşı işlərin müqabilində onlara daha yaxşı mükafatlarını verəcəyik!) مَنْ عَمِلَ صَالِحا ً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِن ٌ فَلَنُحْيِيَنَّه ُُ حَيَاة ً طَيِّبَة ً  ۖ  وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
Fa'idhā Qara'ta Al-Qur'āna Fāsta`idh Bil-Lahi Mina Ash-Shayţāni Ar-Rajīmi َ016-098. (Ya Rəsulum!) Qur´an oxumaq istədiyin zaman məl´un Şeytandan Allaha sığın! ("Əuzu billahi minəş-şeytanır-rəcim" sِzlərini de!) فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
'Innahu Laysa Lahu Sulţānun `Alá Al-Ladhīna 'Āmanū Wa `Alá Rabbihim Yatawakkalūna َ016-099. Həqiqətən, iman gətirib yalnız ِz Rəbbinə təvəkkül edənlərin üzərində Şeytanın heç bir hِkmü yoxdur! إِنَّه ُُ لَيْسَ لَه ُُ سُلْطَانٌ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ
'Innamā Sulţānuhu `Alá Al-Ladhīna Yatawallawnahu Wa Al-Ladhīna Hum Bihi Mushrikūna َ016-100. Şeytanın hِkmü yalnız ona itaət edib Allaha şərik qoşanlar üzərindədir! (İnsanların Allaha şərik qoşmalarının əsas səbəbi onların Şeytana itaət etmələri, Şeytanı ِzlərinə dost, havadar seçmələridir!) إِنَّمَا سُلْطَانُه ُُ عَلَى الَّذِينَ يَتَوَلَّوْنَه ُُ وَالَّذِينَ هُمْ بِه ِِ مُشْرِكُونَ
Wa 'Idhā Baddalnā 'Āyatan Makāna 'Āyatin Wa  ۙ  Allāhu 'A`lamu Bimā Yunazzilu Qālū 'Innamā 'Anta Muftarin  ۚ  Bal 'Aktharuhum Lā Ya`lamūna َ016-101. Biz bir ayənin yerinə digər bir ayəni gətirdikdə (bir ayənin hِkmünü ləğv edib onu başqası ilə əvəz etdikdə) - Allah nə nazil etdiyini (hansı hِkmün bəndələri üçün daha münasib olduğunu) ضzü daha yaxşı bilir - (Kafirlər Muhəmmədə): "Sən ancaq bir iftiraçısan (Allahın adından yalan uydurursan!)" - deyərlər. Xeyr! Onların əksəriyyəti (cahil olduğu üçün əsl həqiqəti, bir hِkmü başqası ilə əvəz etməyin hikmətini) bilməz! وَإِذَا بَدَّلْنَا آيَة ً مَكَانَ آيَة ٍ  ۙ  وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُنَزِّلُ قَالُوا إِنَّمَا أَنْتَ مُفْتَر ٍ  ۚ  بَلْ أَكْثَرُهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ
Qul Nazzalahu Rūĥu Al-Qudusi Min Rabbika Bil-Ĥaqqi Liyuthabbita Al-Ladhīna 'Āmanū Wa Hudáan Wa Bushrá Lilmuslimīna َ016-102. (Ya Rəsulum!) De: "Ruhülqüds (Cəbrail) onu (Qur´anı) sənin Rəbbindən iman gətirənlərə səbat vermək, müsəlmanları isə doğru yola yِnəltmək və (onlara Cənnətlə) müjdə vermək üçün haqq olaraq nazil etmişdir!" قُلْ نَزَّلَه ُُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذِينَ آمَنُوا وَهُدى ً وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ
Wa Laqad Na`lamu 'Annahum Yaqūlūna 'Innamā Yu`allimuhu Basharun  ۗ  Lisānu Al-Ladhī Yulĥidūna 'Ilayhi 'A`jamīyun Wa Hadhā Lisānun `Arabīyun Mubīnun َ016-103. Biz (müşriklərin): "(Qur´anı) ona (Muhəmmədə) bir insan (ara-sıra gِrüb danışdığı Cəbr ər-Rumi adlı xaçpərəst bir gənc və ya Səlmani-Farsi) ِyrədir!" - dediklərini də bilirik . Onların nəzərdə tutduqları adamın dili başqa dildir. Bu (Qur´anın dili) isə açıq-aşkar (bəlağətli, fəsahətli) ərəb dilidir! (Ərəblər ِzləri Qur´anın dil, üslub gِzəlliyi qarşısında heyranlıqlarını, acizliklərini gizlədə bilmədikləri halda, əcəmlər bu cür fəsahətli ərəb dilini haradan bilə bilərlər?!) وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُه ُُ بَشَر ٌ  ۗ  لِسَانُ الَّذِي يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِيّ ٌ وَهَذَا لِسَانٌ عَرَبِيّ ٌ مُبِين ٌ
'Inna Al-Ladhīna Lā Yu'uminūna Bi'āyāti Al-Lahi Lā Yahdīhimu Al-Lahu Wa Lahum `Adhābun 'Alīmun َ016-104. Allahın ayələrinə inanmayanları, sِzsüz ki, Allah doğru yola salmaz. Onları (axirətdə) şiddətli bir əzab gِzləyir! إِنَّ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ لاَ يَهْدِيهِمُ اللَّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيم ٌ
'Innamā Yaftarī Al-Kadhiba Al-Ladhīna Lā Yu'uminūna Bi'āyāti Al-Lahi  ۖ  Wa 'Ūlā'ika Humu Al-Kādhibūna َ016-105. Yalanı ancaq Allahın ayələrinə inanmayanlar uydururlar. Onlar əsl yalançıdırlar! إِنَّمَا يَفْتَرِي الْكَذِبَ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ  ۖ  وَأُوْلَائِكَ هُمُ الْكَاذِبُونَ
Man Kafara Bil-Lahi Min Ba`di 'Īmānihi 'Illā Man 'Ukriha Wa Qalbuhu Muţma'innun Bil-'Īmāni Wa Lakin Man Sharaĥa Bil-Kufri Şadrāan Fa`alayhim Ghađabun Mina Al-Lahi Wa Lahum `Adhābun `Ažīmun َ016-106. Qəlbi imanla sabit olduğu halda (küfr sِzünü deməyə) məcbur edilən (dil ilə deyib ürəyində onu təsdiq etməyən) şəxs istisna olmaqla, hər kəs iman gətirdikdən sonra küfr etsə (onu ağır təhlükə gِzləyir). Lakin qəlbən küfrə razı olanlara (qəlbində kِnüllü surətdə küfrə yer verənlərə) Allahın qəzəbi tutar və onlar şiddətli bir əzaba düçar olarlar! مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِيمَانِهِ~ِ إِلاَّ مَنْ أُكْرِه ََ وَقَلْبُه ُُ مُطْمَئِنّ ٌ بِالإِيمَانِ وَلَكِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْرا ً فَعَلَيْهِمْ غَضَب ٌ مِنَ اللَّهِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظDhālika Bi'annahumu Astaĥabbū Al-Ĥayāata Ad-Dunyā `Alá Al-'Ākhirati Wa 'Anna Al-Laha Lā Yahdī Al-Qawma Al-Kāfirīna َ016-107. Bu (əzab) ona gِrədir ki, onlar dünyanı (fani dünya malını) axirətdən (axirət ne´mətlərindən) üstün tutarlar. Allah kafirləri doğru yola salmaz! ذَلِكَ بِأَنَّهُمُ اسْتَحَبُّوا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا عَلَى الآخِرَةِ وَأَنَّ اللَّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ
'Ūlā'ika Al-Ladhīna Ţaba`a Al-Lahu `Alá Qulūbihim Wa Sam`ihim Wa 'Abşārihim  ۖ  Wa 'Ūlā'ika Humu Al-Ghāfilūna َ016-108. Bunlar o kəslərdir ki, Allah onların qəlblərini, qulaqlarını və gِzlərini mِhürləmişdir. Onlar (Allahın kafirlər üçün hazırladığı əzabdan) qafildirlər! أُوْلَائِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ  ۖ  وَأُوْلَائِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ
Lā Jarama 'Annahum Fī Al-'Ākhirati Humu Al-Khāsirūna َ016-109. Şübhəsiz ki, axirətdə ziyana uğrayanlar da onlardır! لاَ جَرَمَ أَنَّهُمْ فِي الآخِرَةِ هُمُ الْخَاسِرُونَ
Thumma 'Inna Rabbaka Lilladhīna Hājarū Min Ba`di Mā Futinū Thumma Jāhadū Wa Şabarū 'Inna Rabbaka Min Ba`dihā Laghafūrun Raĥīmun َ016-110. Fitnəyə mə´ruz qaldıqdan sonra hicrət edənləri, daha sonra cihad edib (bu yolda hər cür əzab-əziyyətə) səbr edənləri isə (bütün) bunlardan sonra Rəbbin, şübhəsiz ki, bağışlayandır, (onlara) rəhm edəndir! ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُوا مِنْ بَعْدِ مَا فُتِنُوا ثُمَّ جَاهَدُوا وَصَبَرُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُور ٌ رَحِيم ٌ
Yawma Ta'tī Kullu Nafsin Tujādilu `An Nafsihā Wa Tuwaffá Kullu Nafsin Mā `Amilat Wa Hum Lā Yužlamūna َ016-111. O gün (qiyamət günü) hər kəs ِz canının hayında olar, hər kəsə əməlinin əvəzi (cəzası) verilər və onlara heç bir haqsızlıq edilməz! يَوْمَ تَأْتِي كُلُّ نَفْس ٍ تُجَادِلُ عَنْ نَفْسِهَا وَتُوَفَّى كُلُّ نَفْس ٍ مَا عَمِلَتْ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ
Wa Đaraba Al-Lahu Mathalāan Qaryatan Kānat 'Āminatan Muţma'innatan Ya'tīhā Rizquhā Raghadāan Min Kulli Makānin Fakafarat Bi'an`umi Al-Lahi Fa'adhāqahā Al-Lahu Libāsa Al-Jū`i Wa Al-Khawfi Bimā Kānū Yaşna`ūna َ016-112. Allah bir şəhəri (Məkkəni) misal gətirir. O şəhər əmin-amanlıq və arxayınlıq içində idi. Lakin (əhalisi) Allahın ne´mətini inkar etdi, Allah da həmin şəhərə (sakinlərinin) etdikləri əməllərə gِrə (yeddi il) aclıq və qorxu bəlası daddırdı. وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلا ً قَرْيَة ً كَانَتْ آمِنَة ً مُطْمَئِنَّة ً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدا ً مِنْ كُلِّ مَكَان ٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ
Wa Laqad Jā'ahum Rasūlun Minhum Fakadhdhabūhu Fa'akhadhahumu Al-`Adhābu Wa Hum Žālimūna َ016-113. Onlara ِzlərindən bir peyğəmbər gəlmişdi. Onlar onu yalançı saydılar, buna gِrə də əzab (Bədr müharibəsi) onları zülm edərkən (zülm etdikləri zaman) yaxaladı. وَلَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُول ٌ مِنْهُمْ فَكَذَّبُوه ُُ فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ وَهُمْ ظَالِمُونَ
Fakulū Mimmā Razaqakumu Al-Lahu Ĥalālāan Ţayyibāan Wa Ashkurū Ni`mata Al-Lahi 'In Kuntum 'Īyāhu Ta`budūna َ016-114. Allahın sizə verdiyi halal və pak ruzilərdən yeyin. Əgər Allaha ibadət edirsinizsə, Onun ne´mətinə şükür edin! فَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلالا ً طَيِّبا ً وَاشْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاه ُُ تَعْبُدُونَ
'Innamā Ĥarrama `Alaykumu Al-Maytata Wa Ad-Dama Wa Laĥma Al-Khinzīri Wa Mā 'Uhilla Lighayri Al-Lahi Bihi  ۖ  Famani Ađţurra Ghayra Bāghin Wa Lā `Ādin Fa'inna Al-Laha Ghafūrun Raĥīmun َ016-115. Allah sizə ancaq ِlü heyvanı, qanı, donuz ətini və Allahın adı çəkilmədən (bismillah deyilmədən) kəsilmiş heyvanı haram buyurmuşdur. (ضzgənin malına əl uzatmamaq şərtilə) başqa bir şey tapa bilməyib zəruri ehtiyacını ِdəyəcək qədər bunlardam yeməyə məcbur olan şəxsə (günah yazılmaz). اünki Allah (bəndələrini) bağışlayandır, rəhm edəndir! إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِه ِِ  ۖ  فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغ ٍ وَلاَ عَاد ٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُور ٌ رَحِيم
Wa Lā Taqūlū Limā Taşifu 'Alsinatukumu Al-Kadhiba Hādhā Ĥalālun Wa Hadhā Ĥarāmun Litaftarū `Alá Al-Lahi Al-Kadhiba  ۚ  'Inna Al-Ladhīna Yaftarūna `Alá Al-Lahi Al-Kadhiba Lā Yufliĥūna َ016-116. Diliniz (bizə belə əmr edildiyi deyə) yalana vərdiş etdiyi üçün (dəlilsiz-sübutsuz): "Bu halaldır,o haramdır!" - deməyin, çünki (bununla) Allaha iftira yaxmış olursunuz. Allaha iftira yaxanlar (axirət əzabından) nicat tapmazlar! وَلاَ تَقُولُوا لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هَذَا حَلاَل ٌ وَهَذَا حَرَام ٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ  ۚ  إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ لاَ يُفْلِحُونَ
Matā`un Qalīlun Wa Lahum `Adhābun 'Alīmun َ016-117. (Onlar üçün dünyada) az bir mənfəət vardır, (axirətdə isə) onları şiddətli bir əzab gِzləyir! مَتَاع ٌ قَلِيل ٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيم ٌ
Wa `Alá Al-Ladhīna Hādū Ĥarramnā Mā Qaşaşnā `Alayka Min Qablu  ۖ  Wa Mā Žalamnāhum Wa Lakin Kānū 'Anfusahum Yažlimūna َ016-118. Yəhudilərə haram etdiyimiz şeyləri daha əvvəl sənə xəbər vermişdik. Biz (bunları haram buyurmaqla) onlara zülm etmədik. Onlar (günah işlər gِrməklə) ِzləri ِzlərinə zülm edirdilər. (Buna gِrə də Allah bir çox ne´mətləri onlara haram buyurdu). وَعَلَى الَّذِينَ هَادُوا حَرَّمْنَا مَا قَصَصْنَا عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ  ۖ  وَمَا ظَلَمْنَاهُمْ وَلَكِنْ كَانُوا أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ
Thumma 'Inna Rabbaka Lilladhīna `Amilū As-Sū'a Bijahālatin Thumma Tābū Min Ba`di Dhālika Wa 'Aşlaĥū 'Inna Rabbaka Min Ba`dihā Laghafūrun Raĥīmun َ016-119. Sonra (bil ki) Rəbbin cahillikləri üzündən pis iş gِrən (Allaha şərik qoşan), ondan sonra tِvbə edib ِzlərini islan edən kimsələri (əfv edər). Həqiqətən, Rəbbin (tِvbədən) sonra (bəndələrini) bağışlayandır, rəhm edəndir! ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهَالَة ٍ ثُمَّ تَابُوا مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ وَأَصْلَحُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُور ٌ رَحِيم ٌ
'Inna 'Ibrāhīma Kāna 'Ummatan Qānitāan Lillahi Ĥanīfāan Wa Lam Yaku Mina Al-Mushrikīna َ016-120. Həqiqətən, İbrahim Allaha müt´i, batildən haqqa tapınan bir imam (rəhbər) idi. O heç vaxt müşriklərdən olmamışdı. (Və ya: İbrahim ِzü bir ümmət idi. Bir ümmətə xas olan bütün yaxşı cəhətlət, gِzəl xüsusiyyətlər onda cəmlənmişdi). إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّة ً قَانِتا ً لِلَّهِ حَنِيفا ً وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
Shākirāan Li'n`umihi  ۚ  Ajtabāhu Wa Hadāhu 'Ilá Şirāţin Mustaqīm َ016-121. O, (Allahın) ne´mətlərinə şükür edən idi. (Allah da) onu (sədaqətinə, səmimiliyinə gِrə peyğəmbərlik üçün) seçmiş və düz yola yِnəltmişdi. شَاكِرا ً لِأنْعُمِهِ  ۚ  اجْتَبَاه ُُ وَهَدَاهُ~ُ إِلَى صِرَاط ٍ مُسْتَقِيم
Wa 'Ātaynāhu Fī Ad-Dunyā Ĥasanatan  ۖ  Wa 'Innahu Fī Al-'Ākhirati Lamina Aş-Şāliĥīna َ016-122. Biz ona dünyada gِzəl ne´mət (peyğəmbərlik, hamı tərəfindən sevilib hِrmət olunmaq) bəxş etdik. Şübhəsiz ki, o, axirətdə də (ən yüksək dərəcələrə nail olacaq) salehlərdəndir! وَآتَيْنَاه ُُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَة ً  ۖ  وَإِنَّه ُُ فِي الآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ
Thumma 'Awĥaynā 'Ilayka 'Ani Attabi` Millata 'Ibrāhīma Ĥanīfāan  ۖ  Wa Mā Kāna Mina Al-Mushrikīna َ016-123. Sonra (Ya Rəsulum!) sənə: "Batildən haqqa dِnərək müşriklərdən olmayan İbrahimin dininə tabe ol!" - deyə vəhy etdik. ثُمَّ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفا ً  ۖ  وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
'Innamā Ju`ila As-Sabtu `Alá Al-Ladhīna Akhtalafū Fīhi  ۚ  Wa 'Inna Rabbaka Layaĥkumu Baynahum Yawma Al-Qiyāmati Fīmā Kānū Fīhi Yakhtalifūna َ016-124. Şənbə günü (ibadət etmək) ancaq onun barəsində ixtilafda olanlara (ibadət və istirahət günümüz cümə deyil, şənbə olsun deyə, mübahisə edən yəhudilərə) vacib edildi. Həqiqətən, Rəbbin qiyamət günü ixtilafda olduqları məsələlər barəsində onların arasında hِkm verəcəkdir. إِنَّمَا جُعِلَ السَّبْتُ عَلَى الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيه ِِ  ۚ  وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَحْكُمُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيه ِِ يَخْتَلِفُونَ
Ad`u 'Ilá Sabīli Rabbika Bil-Ĥikmati Wa Al-Maw`ižati Al-Ĥasanati  ۖ  Wa Jādilhum Bi-Atī Hiya 'Aĥsanu  ۚ  'Inna Rabbaka Huwa 'A`lamu Biman Đalla `An Sabīlihi  ۖ  Wa Huwa 'A`lamu Bil-Muhtadīna َ016-125. (Ya Rəsulum!) İnsanları hikmətlə (Qur´anla, tutarlı dəlillərlə), gِzəl ِyüd-nəsihət (moizə) ilə Rəbbinin yoluna (islama) də´vət et, onlarla ən gِzəl surətdə (şirin dillə, mehribanlıqla, əqli səviyyələrinə müvafiq şəkildə) mübahisə et. Həqiqətən, Rəbbin yolundan azanları da, doğru yolda olanları da daha yaxşı tanıyır! ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ  ۖ  وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ  ۚ  إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِه ِِ  ۖ  وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ
Wa 'In `Āqabtum Fa`āqibū Bimithli Mā `Ūqibtum Bihi  ۖ  Wa La'in Şabartum Lahuwa Khayrun Lilşşābirīna َ016-126. (Ey mِ´minlər! İntiqam almaq məqsədilə birinə) cəza verəcək olsanız, sizə nə cəza verilibsə, eynilə həmin cəzanı verin. (Artıq cəza isə zülm etməkdir ki, bu da günahdır). Əgər (onlardan intiqam almayıb) səbr etsəniz, bu, səbr edənlər üçün daha xeyirlidir. (Əfv etmək, rəhm gِstərmək savab qazanmağa çox gِzəl vəsilə olduğu üçün, sِzsüz ki, qisas almaqdan daha üstündür). وَإِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُوا بِمِثْلِ مَا عُوقِبْتُمْ بِه ِِ  ۖ  وَلَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْر ٌ لِلصَّابِرِينَ
Wa Aşbir Wa Mā Şabruka 'Illā Bil-Lahi  ۚ  Wa Lā Taĥzan `Alayhim Wa Lā Taku Fī Đayqin Mimmā Yamkurūna َ016-127. (Ya Rəsulum! Allah yolunda olan bütün əzab-əziyyətə) səbr et. Sənin səbr etməyin yalnız Allahın kِməyilədir. (Də´vətini qəbul etmədiklərinə, iman gətirmədiklərinə gِrə) onlardan (müşriklərdən) ِtrü kədərlənmə və (səni ِldürmək məqsədilə) qurdurları hiylələrə gِrə də ürəyini qısma! وَاصْبِرْ وَمَا صَبْرُكَ إِلاَّ بِاللَّهِ  ۚ  وَلاَ تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَلاَ تَكُ فِي ضَيْق ٍ مِمَّا يَمْكُرُونَ
'Inna Al-Laha Ma`a Al-Ladhīna Attaqaw Wa Al-Ladhīna Hum Muĥsinūna َ016-128. Həqiqətən, Allah Ondan qorxub pis əməllərdən çəkinənlər və yaxşı işlər gِrənlərlədir! إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَوْا وَالَّذِينَ هُمْ مُحْسِنُونَ
Next Sūrah